14 February 2011

ވެލެންޓައިންސް ޑޭ

ހުސައިން ޢަފީފު


އެންމެހާ ޙަމްދު ޘަނާ ޙައްޤުވެގެންވަނީ ގަދަ ކީރިތި ވަންތަ މާތް ﷲ ޞުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށެއެވެ. އަދި ސަލަވާތާއި ސަލާމް ލެއްވުން އެދި ދުއާކުރައްވަނީ މިއުއްމަތަށް ކައު ކުރެއްވި އަހަރެމެންގެ ލޮބުވެތި ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަ ﷲ އަލައިހި ވަސައްލަމައަށެވެ. އަދި މިޞަލަވާތާއި ސަލާމުގައި އެކަލޭގެފާނުގެ އާލުންނާއި މިތުރު ޞަޙާބީން އަދި އެކަލޭގެފާނަށް ހެޔޮގޮތުގައި ޤިޔާމަތަށް ދާންދެން ތަބާވީ އެންމެހާ މީސްތަކުން ޝާމިލުކުރަމެވެ.

ޝައްކެއްވެސް ނެތެވެ. މާތް ﷲ ވަނީ މިއުއްމަތުގެ މީސްތަކުންނަށް ދީނެއްކަމުގައި އިސްލާމްދީން ކަނޑައަޅުއްވާފައެވެ. އަދި އެނޫންދީނެއް މާތް ﷲ އެއްވެސް މީހެއްގެ ކިބައިން ޤަބޫލުނުކުރައްވަތެވެ. އެކަލާނގެ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ.

وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآَخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ
"دين އެއްގެ ގޮތުގައި إسلام دين ނޫން دين އެއް އެދޭމީހާ (ދަންނާށެވެ!) ފަހެ، އެމީހާގެ ކިބައިން (އެކަން) قبول އެއް ނުކުރައްވާ ހުށްޓެވެ. އަދި، آخرة ގައި އޭނާ ވާހުށީ، ގެއްލެނިވެގެންވާ މީހުންގެ ތެރެއިންނެވެ."

ކީރިތި ރަސޫލާ ވަނީ މިއުއްމަތުގެ ތެރެއިން ބަޔަކުމީހުން މިދީނުގެ އަދާވާތްތެރިންނަށް ތަބާވާނޭކަން އަނގަވާފައެވެ. އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްކުރެއްވި ޙަދީޘެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ. "ހަމަކަށަވަރުން ތިޔަބައިމީހުން، ތިޔަބައިމީހުންގެ ކުރިން އައިމީހުންގެ ގޮތްތަކަށް ތަބާވާނެއެވެ. މުށަކަށްފަހު މުށެކެވެ. ކައިވަތަކަށްފަހު ކައިވަތެކެވެ. އެބައިމީހުން ضبّއެއްގެ (ސަހަރާތެރޭ އުޅޭ ބޮނޑެއްގެ) ހޮރަށް ވަންކަމުގައި ވިޔަސް ތިޔަބައިމީހުން އެމީހުންގެ ފަހަތުން ގޮސް އެހޮރަށް ވަންނާނެއެވެ. އެހިނދު ތިމަންބޭކަލުން ދެންނެވީމެއެވެ. އޭ اللهގެ ރަސޫލާއެވެ. އެއީ ޔަހޫދީންނާއި ނަޞާރާއިން ހެއްޔެވެ؟ އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްފުޅު ކުރެއްވެވިއެވެ. "ފަހެ އެނޫން ދެން ކޮންބައެއް ހެއްޔެވެ؟". (ބުޚާރީީ: 8/151، މުސްލިމް 4/2054)

އެކަލާގެފާނު އެޙަދީޘްކުރެއްވި ބަސްފުޅު މިއަދު މިދަނީ ލޯމަތިން އޭގެ ތެދުކަން ސާބިތުވަމުންނެވެ. މުސްލިމުން ކާފަރުންގެ ގޮތްތަކަށް ތަބާވަމުން މިދަނީ ހައިރާންކުރުވަނިވި ދަރަޖައަކަށެވެ. ލަނީ އެމީހުންލާ އެއްޗެކެވެ. ކެވެނީ އެމީހުން ކާ އެއްޗެކެވެ. ބޮނީ އެމީހުން ބޯހާއެއްޗެކެވެ. ފާހަގަކުރަމުން މިދަނީ އެމީހުން ފާހަގަކުރާ ދުވަސްތަކެވެ. މިކަންކަން މިވަނީ އާއްމުވެ މުޅި އިސްލާމީ މުޖުތަމަޢުތަކުގައި ފެތުރިފައެވެ.
މިކަންކަން މިވަނީ މުއާސަލާތީގޮތުން ދުނިޔެ ކުޑަތަންކުރުވާ އިންޓަނެޓާއި ޓީވީގެ ޒަރިއްޔާއިން އިތުރަށް ގޯސްކޮށްފައެވެ. ގޭގައި ބަލާ ޑްރާމާތަކުންނާއި ސިލްސިލާތަކުންނާއި ފިލްމުތަކުން އެބައިމީހުންގެ ގޮތްތައް ފަތުރާއި އެ ގޮތްތަކަށް ކުޑަކުދީންނާއި ބޮޑެތިމީހުންވަނީ ތަބާވާން ފަށާފައެވެ. ތަބާ ނުވާންވީ ކީއްވެގެންތޯއެވެ؟ ޑްރާމާއެއްގާ އެކްޓަރެއް މަރުވީތީ ރުއިމީހުންވެސް ރާއްޖެއަކުވެސް މަދެއް ނޫނެވެ.

މިހެން ފާހަގަ ކޮއްލެވޭ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ލޯބިވެރިންގެ ދުވަހަކީވެސް ނުހިމެނި ނުދާވަރަށް ރާއްޖޭގައި މިހާރު ފާހަގަ ކުރެވެމުން އަންނަ ދުވަހެކެވެ. ފެބްރުއަރީ 14 ވަނަ ދުވަހުގައި ސުކޫލްތަކުގެ ފްލޯތައް ރަތްކުލައިގެ ކާޑުންނާއި މަލުންވެސް ހަޑިކޮއްލައެވެ. ކަންކަންމަތީންނާއި ގޭގޭތެރެއިންނާއި ހަފްލާތަކުގައި ދޭދޭޖިންސުގެ ޒުވާނުންދަނީ އެކިއެކި ހަދިޔާތައް މިދުވަހުގެ ނަމުގައި ބަދަލުކުރަމުންނެވެ. މިލިޔުމުގައި ބަލާލަން ގަސްދުމިކުރަނި މީ ކިހިނެތް އުފެދިގެންއައި ދީނީގޮތުން ކިހާވަރެއްގެ ކަމެއްތޯއެވެ. މިފަހަރުގެ މިދުވަސް ފާހަގަކުރަން ހިތުގައި ލައިގެން ހުރިކަމަށް ތިބާވާނަމަ މިލިޔުން ނިމެންދެން ކިޔާލުމަށް އެދެމެވެ.

މިދުވަހަކީ މީގެ 17 ގަރުނުކުރިން ރޯމަނުން އެމީހުން ނަޞާރާދީނަށް ވަނުމުގެ ކުރިން އެބައިމީހުން "ރޫހާނީ ލޯބީގެ" ގޮތުގައި ފާހަގަކުރަމުންއައި ދުވަހެކެވެ. މިދުވަސް ފާހަގަކުރެވޭ ގޮތާއިމެދު ވަރަށް ގިނަ ގޮތްގޮތަށް ވާހަކަތައް އައިސްފާވެއެވެ. އެގޮތުން އެންމެ މަޝްހޫރު އެއްގޮތަކީ ރޯމުން ގަބޫލުކުރުމެއްކަމަށްވާ، ރޯމްގެ ފައުންޑަރ ރޯމިއުލަސް އަންހެން ހިޔަޅެއްގެ ގާތުން ކިރު ބުއިމަށްފަހު އޭނާއަށް ބާރާއި ވިސްނުން ލިބުމެވެ.

ރޯމަނުން މިދުވަސް ފެބުރުއަރީގެ މެދުތެރޭގައި ފާހަގަކޮއް އުޅުނެވެ. އެދުވަހުގައި މިބައިމީހުންކުރާ އެއްބާވަތެއްގެ ކަމަކީ ކުއްތާއަކާއި ބަކަށްޓެއް ޤުރުބާންކުރުމެވެ. ދެން ޒުވާން ޞިއްހަތު ރަނގަޅު ދެ ފިރިހެނުން އެބައިމީހުންގެ ގަޔަށް މިދޭތީގެ ލޭއަޅާ ފޮރުވާލުމަށްފަހު ކިރުން އެދޮވެއެވެ. ދެން މި ދެޒުވާނުން ކުރީގައި ބަހައްޓައިގެން މަގުތަކުގައި ބޮޑު ޕެރޭޑެއް ބާއްވައެވެ. މި ދެޒުވާނުން އަތުގައި ލެދާއިން ހަދާފާއިވާ އާލަތެއް މިހެން ހިނގަމުންދާއިރު އޮވެއެވެ. މިއިން އެމީހުންގެ ކުރިން ހުރަސްކުރާ ކޮންމެ މީހެއްގައިގައި ތަޅާހަދައެވެ. މިތެޅުމަށް އަންހެނުން މަރުހަބާ ކިޔާ ހާލު އެމީހުންގެ ކުރިމައްޗަށް އަރައެވެ. އެއީ އެބައިމީހުން ގަބޫލުކުރާގޮތުގައި މިތެޅުމުގެ ސަބަބުން ދަރިން ނުލިބުމުން ރައްކާތެރިވާނެއެވެ. ނުވަތަ ދަރިން ނުލިބޭ މީހެއްނަމަ އެމީހަކަށް ދަރިންލިބޭނެއެވެ.

ސައިންޓް ވެލެންޓައިންނާއި މިދުވަހާއި ހުރިގުޅުން
ފާދިރީ ވެލަންޓައިން އަކީ ނަޞާރާއިންގެ ފައްޅީގެ ކުރީގެ ދެ "ޝަހީދުންނަށް" ދެވިފައިވާ ނަމެކެވެ. ބުނެވޭ ގޮތުގައި އެނަން ކިޔާ ވަނީ ދެމީހަކު ނުވަތަ އެކަކެވެ. ރޫމީން ނަޞާރާދީނަށް އެނބުރުމަށްފަހު އެދީން ވަރުގަދައަށް ފެތުރުމުން، ރޫމީންގެ ވެރިއަކަށް ހުރި އިމްބްރާތޫރް: ކްލޯޑިއަސް II (Emperor Claudius II،), މީލާދީން 3ވަނަ ޤަރުނުގައި އެބައިމީހުންގެ ހަނގުރާމަވެރިންނަށް (އެބަހީ ސިފައިންނަށް) ކައިވެނި ނުކުރެވޭ ގޮތަށް ހަމަޖެއްސިއެވެ. އެއީ ކައިވެނީގެ ސަބަބުން އެމީހުން ކުރަންޖެހޭ ހަނގުރާމަތަކަށް ފަސްޖެހޭނެތީއެވެ. މިނިންމުމާއި ފާދިރީ ވެލަންޓައިން އިދިކޮޅުވިއެވެ. އަދި ސިއްރުގައި ސިފައިންނަށް ކައިވެނި ކޮށްދޭން ފެށިއެވެ. މިކަން އިމްބްރާތޫރްއަށް އެނގުމުން ފާދިރީ ވެލަންޓައިން ޖަލަށް ލުމަށްފަހު މެރުމަށް ޙުކުމް ކުރިއެވެ. ޖަލުގައި ހުރިއިރު ފާދިރީ ވެލަންޓައިން، ޖަލު ބަލަހައްޓާމީހާގެ އަންހެން ދަރިފުޅާއި ހިތާވިއެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިކަމެއް ހިނގާ ދިޔައީ އެހާމެ ސިއްރިއްޔާތުގައެވެ. އެހެނީ ނަޞާރާއިންގެ ގާތުގައި، އެމީހުންގެ ފާދިރީންނާއި އަޅުވެރީން ކައިވެނި ކުރުމާއި އަދި ލޯބިވުމަކީވެސް ޙަރާމް ކަމަކަށް ވާތީއެވެ.

ކަންމިހެންވީ ކަމުގައިވީނަމަވެސް، ނަޞާރާއިންގެ ގާތުގައި މިފާދިރީވީ ވަރަށް މަތިވެރިމީހަކަށެވެ. އެއީ ނަޞާރާދީނުގައި އޭނާ ވަރުގަދައަށް ޡާބިތުވެ ހުރުމުންނެވެ. އެއީ އިމްބްރާތޫރް، ފާދިރީ ވެލަންޓައިންއަށް އޭނާ ނަޞާރާދީން ދޫކޮށް ރޫމީންގެ ބުދު ކަލާނގެތަކަށް ރުޖޫޢަވެއްޖެނަމަ، މަޢާފުކޮށް އެންމެ އަރިސް މީހެއް ކަމުގައި ހަދައި އަދި އޭނާގެ ދަނބިދަރިއަކަށްވެސް ހަދާދޭނެ ކަމަށް (އަންހެން ދަރިފުޅާއި ކައިވެނި ކޮށްދޭނެކަމަށް) ވަޢުދުވުމުންވެސް އެކަމަށް އިންކާރުކޮށް ނަޞާރާދީން ޚިޔާރު ކުރީމައެވެ. އެހެންކަމުން މީލާދީން 14 ފެބްރުއަރީ 270ގައި މިފާދިރީ މަރާލެވުނެވެ. މަރާލަން ހަމަޖެހިފައި އޮތްދުވަހު އޭނާ ގަނޑުކޮޅެއްގައި، އެލޯބިވި އަންހެން ކުއްޖާއަށް އޭނާގެ އެއޯގާތެރިކަމާއި ގާތްކަމަށް ޝުކުރު އަދާކޮށް، އޭގައި "ލޯބިވާ ވެލަންޓައިންގެ ފަރާތުން" މިހެން ލިޔެ ކުޑަ ނޯޓުކޮޅެއް ބޭއްވިއެވެ. މިގޮތުން މިދުވަހަށް ވެލަންޓައިންސް ޑޭގެ ނަމުން ނަންދެވި ލޯބިވެރިންގެ ދުވަހުގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކުރެވެން ފެށުނެވެ. (والله أعلم)

މިފާދިރީ މަރުވި ތަނުގައި ރޯމްގައި ފައްޅިއެއް އަޅާފައިހުރެއެވެ. ރޯމަނުން ނަޞާރާދީނަށް ވަނުމަށްފަހުވެސް އެބައިމީހުން މިހަފުލާ ދިޔައީ ފާހަގަކުރަމުންނެވެ. އެހެނަސް ކުރިން އެޔަށް ދެވިފައިވާނަން "ރޫހާނީ ލޯބި" "ޝަހީދުންގެ ލޯތްބަށް" ބަދަލުކުރިއެވެ. އެއީ އެ ފާދިރީ ވެލަންޓައިން އަށް ނިސްބަތްކޮށެވެ. އެހެނީ އެމީހުން ގަބޫލުކުރާގޮތުގައި އެ ފާދިރީ މަރާލެވުނީ އޭނާ މީހުންގެ މެދުގައި ލޯބި އާލާކުރަން އުޅުނީތީއެވެ. މިފާދިރީއަށް ލޯބިވެރިންގެ އެހީތެރި ފާދިރީގެ ނަމުން ނަންކިޔެއެވެ.

އަދި މިދުވަހާއިގުޅިފައިވާ އަނެއް ބޯދާ ކަމަކީ، މީހުން އެބައިމީހުންގެ ތެރެއިން އަންހެންކުދިންގެ ނަންތައް ކަރުދާހުގައި ލިޔެ މޭޒުމަތީގައި ބެހެއްޓުމެވެ. ދެން އެމީހުންގެ ތެރެއިން ކައިވެންޏަށް ބޭނުންވާ ފިރިހެނުން އައިސް އެއިން ގަނޑުކޮޅެއް ނަގާ އެ ގަނޑުކޮޅުގައިވާ އަންހެންކުއްޖެއްގެ ހިދުމަތުގައި އެއްއަހަރު ހޭދަކުރާނީއޭވެ، އެއީ އެދެމީހުން ދަސްކުރަން ކުރާކަމެކެވެ. އެއަށްފަހު އެމީހުން ބޭނުންނަމަ ކައިވެނިކުރާނީއެވެ. ނުވަތަ މިކަންތައް ތަކުރާރުކުރާނީއެވެ. މިކަންތައްތައްވަނީ އެބައިމީހުންގެ ދީނުގެ ބޮޑެތި މީހުން މަނާކޮއްފައެވެ. އެއީ އޭގެ ސަބަބުން ނުކުންނަ ނޭދެވޭ ނަތީޖާތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. އިޓަލީ އަކީ ކުރިން މިކަމަށް މަޝްހޫރު ތަނެކެވެ. އެހެނަސް އެގައުމުންވަނީ މިކަން އެއްކޮއް ހުއްޓާލާފައެވެ.

ފަހުން 18 ވަނަ ގަރުނާއި 19 ވަނަ ގަރުނުގެ ތެރޭގައި މިކަން އަލުން އިސްލާހުކޮއްގެން ފެށުނުގޮތަކީ ފިހާރަތަކުގައި ވެލެންޓައިންސް ބޫކު ވިއްކުމެވެ. މީގައި ތަފާތު އެކި ޅެންޅެން ހުރެއެވެ، މިއިން ބޭނުން ޅެމެއް ހިޔާރުކޮއް އެމީހެއްގެ ލޯބިވެރިޔާއަށް ސިޓީއެއްފޮނުވުމަށެވެ. މިތަކެތީގައި ސިޓީލިޔާނޭގޮތްތައްވެސް ކިޔައިދިފައިހުރެއެވެ.


މިދުވަހުގައި ކުރާ މުޙިއްމު ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި
1. އެހެން ހަފުލާތަކެކޭވެސް އެއްފަދައިން މަޖާކުރުމާއި އުފާފާޅުކުރުން
2. ރަތް ފިނިފެންމާ ބަދަލުކުރުން. މިއީ ކުރިން ދެންނެވި "ރޫހާނީ ލޯބި" ނުވަތަ ނަޞާރާއިން "ލޯބި" ފާޅުކޮއްދޭން ކުރާކަމެކެވެ. އެހެންވެ މިއަށް "ފީސްޓް އޮފް ލަވާރސް" އޭ ކިޔެއެވެ.
3. ދުވަހުގެ މުނާސަބަތުގައި ކާޑު ފޮނުވުން. މިހެން ފޮނުވާ ކާޑުތަކުގައި " Cupid" ގެ ފޮޓޯ ބައެއް ކާޑުތަކުގައި ހުރެއެވެ. މިއީ އެދެވަރަލާފައި ދުނިދަނޑި ހިފައިގެން ހުންނަ ކުޑަކުއްޖާއަށް ކިޔޭނަމެކެވެ. މިއީ ރޯމަނުން ނަޞާރާދީން ގަބޫލުކުރުމުގެކުރިން އެބައިމީހުން ގަބޫލުކުރާ ލޯބީގެ ކަލާނގެއެވެ.
4. އެކިއެކި ބަސްބަހުންނާއި ޅެންޅެމުން ލޯބީގެ ޖަޒުބާތުތައް އަނެކާއަށް ފޮނުވުން. މިހެން ފޮނުވާ ތަކެތިގައި "ބީ މައި ވެލެންޓައިން" އޭ ލިޔެފައިވެއެވެ. މިއީ ކުރީގެ ރޯމަނުންގެ ގޮތް ނަޞާރާދީނަށްވަނުމަށްފަހު ބަދަލުވެފައިވާ ގޮތް ދައްކައިދޭ ކަމެކެވެ.
5. މިހާރު ވަރަށް ގިނަ ހުޅަނގުގެ ގައުމުތަކުގައި މިދުވަހުގެ ހަވީރު ޕާޓީތައްބާއްވާއި އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުން އެއްތަންވެ އެއްވެ ގާތްގޯޅިވެ މިއުޒިކުޖަހާ ނަށާވެސް ހަދައެވެ.

މިއިސްވެ ދިޔަ މައުލޫމާތުތަކަށް ވިސްނާލާ ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް މިބަޔާންކުރާ ކަންތައްތައް ފާހަގަވާނެއެވެ.
ފުރަތަމަ:
މިކަމުގެ ފެށުން ގުޅިފައިވަނީ މާތް ﷲ އަށް ޝިރުކުކުރަމުން ދިޔަ ބައެއް ފާހަގަކުރާ ދުވަހަކާއެވެ. އެއީ އެދުވަހުގައި އެމީހުނާއި އެމީހުން ﷲ ފިޔަވައި އަޅުކަންކުރާ އިލާހުންތަކާއިމެދުވާ ރޫހާނީ ލޯބި ފާހަގަކުރުމުގެ ގޮތުން ބާއްވާ ހަފްލާތަކެކެވެ. އެހެންކަމުން އެދުވަސް ފާހަގަކުރާމީހަކީ އެދުވަހެއްގާ ﷲ ފިޔަވައި އިލާހުންތަކެއް މަތިވެރިކުރާ، ޝިރުކުގެ ދުވަހެއް ފާހަގަކުރާމީހެކެވެ.

ދެވަނަކަމަކީ:
މިކަންކަމުގެ އަސްލު ގުޅިފައިވަނީ އެއްވެސް ހަމަބުއްދި ހުރި އިންސާނަކަށް ގަބޫލުނުކުރެވޭނެފަދަ އަދި އިސްލާމީ އަޤީދާއާ މުޅިން ހިލާފުކަންކަމާއެވެ. އެހެނީ އަންހެން ހިޔަޅެއްގެ ގާތުން ކިރުބުއިމުގެ ސަބަބުން ބާރުގަދަވުމާއި ވިސްނުންތޫނުވުން ކަހަލަ ކަންކަމަކީ ހަމަ ބުއްދި ގަބޫލުނުކުރާ ކަންކަމެވެ.

ތިންވަނަކަމަކީ:
އެބައިމިހުން އެދުވަހުގެ މުނާސަބަތުގައި ކުރާ ހަޑި ހުތުރު ކަންކަމަކީ މިސާލަކަށް ކުއްތާއާއި ބަކަރިކަތިލުމަށްފަހު އޭގެ ލޭ ގަޔަށް އެޅުމަކީ ހަމަވިސްނޭ އެންމެންވެސް އަޑު އިވުމާއިއެކު ނަފުރަތުކުރާނޭ ކަހަލަ ކަންކަމެވެ.

ހަތަރުވަނަކަމަކީ:
ފާދިރީ ވެލެންޓައިންނާޢި މިދުވަހާއިގުޅޭ ގޮތަކީ އޮޅުން ބޮޅުމެކެވެ. ނަޞާރާއިންނަށްވެސް މުޝްރިކުން އެކުރިއަމަލުން ދުރުވެ އެމީހުންނާ ގުޅުމެއްނެތްކަމަށް ދެކުން އައުލާކަންބޮޑެވެ. އެހެންކަމުން އަދި މުސްލިމުން، އެބައިމީހުންނަށް ނަޞާރާއިންނާއި ޔަހޫދީން އަދި މުޝްރިކުންނާއި ތަފާތުވުމަށް އަންގަވާފައިވާއިރު މިކަންކަމުން ދުރުވުން މާ އަޢުލާކަން ބޮޑެވެ.

ފަސްވަނަކަމަކީ؛
އިޓަލީގައި ކުރިންވެސް ނަޞާރާއިން މިކަން މަނާކުރަން ޖެހުނި އެދުވަހުގައި ނުބައި ކަންކަމާއި ފަސާދަކުރަނިވި ކަންކަން ކުރާތީއެވެ. އެހެންކަމުން މުސްލިމުން މިކަންކަމުން ދުރުހެލިވެ، މިފަދަ ކަންކަން ހުއްޓުވަން މަސައްކަތްކުރުން މާބޮޑަށް އަޢުލާކަން ބޮޑުނޫންތޯއެވެ؟

ފަހަރެއްގައި ތިޔައިގެތެރެއިން ބޭފުޅަކު އަދިވެސް އަހާލަފާނެއެވެ. މުސްލިމުން މިދުވަސް ފާހަގަ ނުކުރާންވީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟ މިސުވާލުގެ ޖަވާބު އެކިގޮތްގޮތައް ދެވިދާނެއެވެ،
ފުރަތަމަ
އިސްލާމްދީނުގައި މުސްލިމުން ފާހަގަކުރާނޭ ދުވަސްތަކެއްވަނީ ﷲ ތަޢާލާ ކަނޑައަޅުއްވާފައިއެވެ. މިއިން ދުވަހަކަށް އިތުރުކުރުމެއްވެސް އަދި އުނިކުރުމެއްވެސް އެއީ ގަބޫލުކުރެވޭނޭ ކަމެއްނޫނެވެ. މާތް ﷲ ގެ ވަޙީ ބަސްފުޅުގެ މާނާގައިވެއެވެ.
" ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ބަޔަކަށްމެ، شريعة އަކާއި، ފާޅުވެގެންވާ މަގެއް، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ލެއްވީމެވެ." (5:48)
" ތިމަންރަސްކަލާނގެ ކޮންމެ أمّة އަކަށްވެސް شريعة އެއް، އެއުރެން އެއަށް تبع ވުމަށްޓަކައި ލެއްވީމެވެ." (22:67)
މިއާޔަތުގައި ޝަރީއަތަކީ ދީނީ ފާހަގަކުރުންތަކެވެ. އިނގިރޭސި ތަރުޖަމާ ބަލާލުން ރަނގަޅެވެ. والله أعلم

ދެވަނަގޮތަކީ: ވެލެންޓައިންސް ދުވަސް ފާހަގަކުރުމަކީ މުޝްރިކުންނާއި ނަޞާރާއީންނާއި އެއްގޮތް ވުމެވެ. އާއްމުކޮއް ބުނާނަމަ އެބައިމީހުންގެ ކަންކަމާއި އެއްގޮތްވުމަކީ ހަރާމްކަމެކެވެ. އެއީ އަޅުކަމެއްކަމުގައިވާނަމަ އެކަމުގެ ބިރު ބޮޑެވެ.
މާތް ﷲ ގެ ވަޙީ ބަސްފުޅުގެ މާނާގައިވެއެވެ.
"ފާޅުވެގެންވާ ހެކިތައް އެއުރެންނަށް އައުމަށްފަހު، ވަކިވަކިވެ خلاف ވީ މީހުން ފަދައިން، ތިޔަބައިމީހުން ނުވާށެވެ! ބޮޑުވެގެންވާ عذاب އެއް އެއުރެންނަށް ހުށްޓެވެ." (3:105)

އަދި ރަސޫލާގެ ހަދީޘެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ. "ބަޔަކާއި ވައްތަރުވެ އެބައެއްގެގޮތައް އުޅެއްޖެމީހަކީ އެމިހުންގެ ތެރެއިންވާމީހެކެވެ". މިހަދީޘްއިން އެކަނިވެސް އެބައިމީހުންނާއި އެއްގޮތްވުމަކީ ހަރާމްކަމެއްކަން ދޭހަވާކަމަށް ޝައިހުލް އިސްލާމް އިބުން ތައިމިއްޔާ ވިދާޅުވިއެވެ.

ތިންވަނަ ގޮތަކީ:
ވެލެންޓައިންސް ދުވަހުގެ މަޤްސަދުގެ ތެރޭގައި ލޯބިފެތުރުން ހިމެނެއެވެ. އެއީ މުސްލިމުންނާއި ކާފަރުންނާއި ދެމެދުވެސް މެއެވެ. އެއްވެސް ބަޔަކު ވަކިކުރުމެއްނެތިއެވެ. ޝައްކެއްނެތްގޮތުގައި ކާފަރުންދެކެ ލޯބިވުމަކީ ހަރާމްކަމެކެވެ. މާތް ﷲ ގެ ވަޙީ ބަސްފުޅުގެ މާނާގައިވެއެވެ.
"اللَّه އަށާއި، آخرة ދުވަހަށް إيمان ވާ މީހުންނީ، اللَّه އާއި، އެކަލާނގެ رسول އާއަށް ދެކޮޅުވެރިވާ މީހުންނަށް ލޯބިކުރާ ބަޔަކުކަމުގައިވާތީ ތިބާ ނުދެކޭނޫއެވެ. އެއުރެންނީ، އެއުރެންގެ މައިންބަފައިން ކަމުގައިވިޔަސް، ނުވަތަ ދަރިން ކަމުގައި، ނުވަތަ أخ ން ކަމުގައި، ނުވަތަ ގާތްތިމާގެ މީހުންކަމުގައި ވިޔަސްމެއެވެ." (58:22)

ހަތަރުވަނަ ގޮތަކީ: ވެލެންޓައިންސް ދުވަހޭކިޔާ ފަހާގަކުރާ ލޯތްބަކީ މުޅިންވެސް އިޝްޤީ ލޯތްބެވެ. ޙައްސަކޮށް ނީންދެ ތިބޭ ދޭދޭ ޒުވާނުންގެ މެދުގައި އެބައިމީހުންގެ އެދުންތައް ފުއްދުމައްޓަކައި ކުރެވޭކަމެއްގެ ގޮތުގައެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން މުޅިމުޖުތަމަޢު މިއަދު މިވަނީ ފަސާދަވެފައެވެ. މިފަދަ ލޯބީގެ ސަބަބުން އެތައް އެތައް ބައެއްގެ ދިރިއުޅުން ދަނީ ހަލާކުވަމުންނެވެ. ޒިނޭ ދަނީ އާއްމުވަމުންނެވެ.
ތިޔައިގެ ތެރެއިން މީހަކު ބުނުން އެކަށީގެންވެއެވެ. އަހަރެމެން ލޯބިން މަހުރޫމު ކުރަނީހެއްޔެވެ. މިއަދު އަހަރެމެންގެ ހިތުގައިވާ ލޯބި ކިޔައިދީ ދައްކާލުން ފަހެ އެއީ ބޮޑުކަމެއްހެއްޔެވެ؟ މިސުވާލަށް ދޭން އޮތް ޖަވާބަކީ:

ފުރަތަމަ:
މިދުވަހަކީ އެންމެނަށް އާއްމު ދުވަހެކެވެ. ގިނައިން ފާހަގަކުރަނީވެސް މީހުނާ ނީނދެ ތިބޭ މީހުންނެވެ. ވުމާއިއެކު އެފަދަ މީހުންގެ މެދުގައި އޮންނަނީ ހުސް ޝަހުވަތްތެރިކަމުގެ ލޯތްބެވެ. އަނބިފިރކަމުގެ ރިވެތި ލޯތްބެއް ނޯވެއެވެ. އެހެންކަމުން އެދުވަސް ވެގެންދަނީ އެއްވެސް ހުރަހެއްނެތި ހަމައެއްނެތި ޖިންސީ އެދުންތަކާއި ނުބައި ފާހިޝް ދީނީގޮތުން ހަރާމްކަންކަން ކުރެވޭ ދުވަހަކަށެވެ.

ދެވަނައީ: އިސްލާމް ދީނުގައި އަނބިންނާއި ފިރިން އެމީހުންގެ ލޯބި އެކަކު އަނެކަކަށް ދައްކުވައިދެނީ މުޅި އަހަރުތެރޭގައެވެ. ކާޑާއި މަލާއި ސިޓީއާއި ޅެމުން އެމީހުން ލޯބި ފާހަގަކުރެއެވެ. އަހަރަކު އަންނަ އެންމެ ދުވަހަކު އެކަންޏެއް ނޫނެވެ.

ތިންވަނައީ: އިސްލާމް ދީނަށްވުރެ ވަކި މީސްތަކުންގެ މެދުގައި ލޯބިފަތުރާ ދީނެއް ނެތެވެ. އިސްލާމްދީން ގޮވާލަނީ އަބަދުވެސް ލޯބިވުމަށެވެ،. އެންމެ ދުވަހަކު ނޫނެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާގެ ހަދީޘެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ. "ތިޔަބައިމީހުންކުރެ މީހަކު އޭނާގެ އަޚާދެކެ ލޯބިވާނަމަ ފަހެ ތިބާ ލޯބިވާ ވާހަކަ އެއަޚާ ކައިރީ ބުނާހުށިކަމެވެ." (ރިވާކުރީ އަބޫ ދާއޫދު، ތިރުމިޒީ މި ހަދީޘް ސައްޙަކުރައްވާފައިވޭ) އަދިވެސް އެހެން ހަދީޘެއްގެ މާނާގައިވެއެވެ. "އެ ފަރާތެއްގެ އަތްޕުޅުގައި ތިމަން ރަސޫލާގެ ފުރާނަވާ ފަރާތް ގަންދީ ބުނަމެވެ. ތިޔަބައިމިހުން ފުރިހަމަޔަށް އީންމާންވެއްޖެއުމަށްދާންދެން ތިޔަބައިމީހުން ސުވަރުގެ ނުވަންނަ ހުއްޓެވެ. އަދި ތިޔަ ބައިމީހުންގެ އެކަކު އަނެކެއްދެކެ ލޯބިވެއްޖެއުމަށް ދާންދެން ތިޔަބައިމީހުންގެ އީމާންކަން ފުރިހަމަ ނުވާ ހުއްޓެވެ. ތިޔަބައިމީހުން އެކަމެއް ކޮއްފިނަމަ ތިޔަބައިމީހުން އެކަކު އަނެކަކު ދެކެ ލޯބިވާނޭ ކަމެއް ތިމަން ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވަމުތޯއެވެ؟ ތިޔަބައިމީހުންގެ މެދުގައި ސަލާމް ބަދަހިކުރާށެވެ." (ރަވާހު މުސްލިމު)

ހަތަރުވަނައީ: އިސްލާމްދީނުގައި ލޯތްބަކީ ވަރަށް ފުޅާ އެއްޗެކެވެ. ހުރިހާވައްތަރެއްގެ ލޯބިވެސް ހިމެނެއެވެ. ލޯބި މި ބަހުގެ މާނަ އެންމެ ވައްތަރަކަށް ކުޑަކޮއް ނިސްބަތްކުރުން އެއީ ބިރުހުރި ކަމެކެވެ.

ފަސްވަނައީ: މިމީހުން ހީކުރާހެން އިނުމުގެ ކުރިން ރައްޓެހިވެ ލޯބިވުމަކީ ގޯސް ހީކުރުމެއްކަން ހަގީގަތަށް ބަލާލުމުން ފެނިގެންދާނެއެވެ. ޔުނިވަރސިޓީ އޮފް ކައިރޯގައި "ލަވް މެރިޖް" އަދި "ޓްރެޑިޝަނަލް މެރިޖް" ގެ ދިރާސާގައި މިކަން ވަރަށް ސާފުވެއެވެ. އެއީ ލޯބީގެ ހާދިޘާއަކަށްފަހު ކުރާ ކައިވެނި ކާމިޔާބު ކައިވެންޏަކަށްވުމުގެ ރޭޓަކީ 12% އެވެ. އެހެނަސް އެބުނާ ޓްރެޑިޝަނަލް ކައިވެންޏެއްގެ ސަކްސަސް ރޭޓަކީ 70% އެވެ. މިއަދަދުތައް އޭގެ އަމިއްލައަށް އެބަ ވާހަކަ ދައްކާނޫންތޯއެވެ؟
ދެން އެބުނާ ހުޅަނގުގެ ހާލަތު ބަލާލަމާތޯއެވެ. މިތަނުގައި ހުޅަނގުގެ ހާލަތު މިބަލަނީ ތިޔަ އެއްޗެއް ފާހަގަކުރާ ބަޔަކުވެސް ފާހަގަކުރުމަށްޓަކައި އެބައިމީހުން މިސާލަކަށް ނަގާތީ އެކަން އެގޮތަށް ކުރާބައެއްގެ ހާލު ބެލުމުގެ ގޮތުންނެވެ.
1. 1987 ހެދި ދިރާސާއަކުން ދައްކާގޮތުން އެބައިމީހުންގެ ތެރެއިން 79% އެބައިމީހުންގެ އަނބީންނަށް އަނިޔާކުރެއެވެ.
2. ނެޝެނަލް އެމެރިކަން އޮފީސް ފޯ މެންޓަލް ހެލްތް އިން ކުރި ދިރާސާއަކުން ދައްކާގޮތުގައި އެމެޖެންސީ ރޫމަށްގެނެވޭ އަންހެނުންގެ 12% އަކީ އެބައިމީހުންގެ ފިރީން ނުވަތަ ބޯއީ ފޮރެންޑުން އަނިޔާކޮއްގެން ގެނެވޭ މީހުންނެވެ. އަދި އޭގެ ކުރިން އަނިޔާގެ ސަބަބުން އެނދުމަތިކުރެވުނު މީހުންގެ 83% އަކީ މިފަދައިން ތަޅާ އަނިޔާލިބިގެން އެނދުމަތިކުރެވުނު މީހުންނެވެ.
3. ސެންޓްރަލް އެމެރިކަން އެޖެންސީ ފޯ އެގްޒާމިނޭޝަން (އެފް. ޕީ. ޓީ) އިން ނެރުނު ރިޕޯޓެއްގައިވާ ގޮތުން އެމެރިކާގައި ކޮންމެ 18 ސިކުންތެއްގެ ތެރޭގައި ފިރިއަކު އޭނާގެ އަނބިމީހާގައިގައި ތަޅައެވެ. ފްރާންސާއި ބްރިޓްންގެ ހާލަކީވެސް ހަމަ މިއީއެވެ.

މި ދުވަސް ފާހަގަކުރުމާއި ބެހޭގޮތުން މަޝްހޫރު ޝެއިޚު މުޙައްމަދު ބިން ޞާލިޙުލް އުޘައިމީން ވިދާޅުވަނީ މިފަދައިންނެވެ.

" އައްސަލާމް އަލައިކުމް. ވެލެންޓައިންގެ ދުވަސް ފާހަގަކުރުން ހުއްދަ ވެގެން ނުވެއެވެ. ސަބަބަކީ ފުރަތަމައަށް އެއީ ޝަރީޢަތުގައި ފާހަގަކުރަން އެއްވެސް އަސްލެއް ނެތް ޢީދަކަށް ވާކަމަށްޓަކައެވެ. ދެވަނައަށް އެދުވަސް ގޮވާލަނީ ލޯބިވުމަށާއި އަދި ގައިގޯޅިވުމަށެވެ. ތިންވަނައަށް އެދުވަސް ގޮވާލަނީ އަހަރެމެންގެ ހިތްތައް ސަލަފުން ގެންނެވި މަގުނޫން އެހެންމަގުތަކާއި ދުރުގައިވާ ގޮތްތަކުގައި މަޝްޣޫލުކޮށް ހެޔޮމަގުން އެއްކިބާ ކުރުމަށެވެ.

އެހެންކަމުން އެދުވަހާއި ގުޅޭ އެއްވެސް ކަމެއްގައި ބައިވެރިވުމަކީވެސް ހުއްދަވެގެންވާ ކަމެއްނޫނެވެ. އެއީ އެދުވަސް ފާހަގަކުރުމުގެ ގޮތުން ބާއްވާ ކެއުމެއް އަދި ބުއިމެއްކަމުގައިވިޔަސް، އަދި އެދުވަސް ފާހަގަކުރުމުގެ ގޮތުން ދޭ ހަދިޔާ (ގިފްޓު) އެއް ކަމުގައިވިޔަސް، އަދި އެދުވަހާއި ގުޅިގެން ފާހަގަކުރުމަށް ހެދުން ލާ ކަމުގައި ވިޔަސް މިއިން އެއްވެސް ކަމަކީ ހުއްދަވެގެން ވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ.
މުސްލިމުންގެ މައްޗަށް ވަނީ އިސްލާމްދީނުގައި ހިފަހައްޓައި އެދީނުގެ މައްޗަށް ފަހުރުވެރިވުމެވެ. އަދި އަސްލެއްނެތް ޖާހިލު ގޮވާލުންތަކަށް ކަނު ލޯތްބެއްގައި ބޯލެނބުމެއް ނެތެވެ. " ( 11 ފެބުރުއަރީ 2000)

ކާފަރުންގެ ޢީދެއް ނުވަތަ އެނޫންވެސް ދުވަހެއް ފާހަގަކުރުމާއި ބެހޭގޮތުން
އިބުނު ތައިމިއްޔާ ރަޙިމަޙުﷲ ދެއްވާފައިވާ ފަތުވާ

އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތުގައި އިޤުތިދާއުލް ސިރާތުލް މުސްތަގީމްގެ ފުރަތަމަ އަދަދުގެ ސަފުހާ 470 ގައި ލިޔުއްވާފައިވެއެވެ.
" (ކާފަރުންގެ) އީދުދުވަސްތަކާއި އަދި ބަންދު ދުވަސްތަކުގެ ވާހަކަ ދައްކާއިރު އެތައް ގޮތަކުން ބަލާ ވިސްނަން ޖެހެއެވެ. ފުރަތަމަ ޢީދުތަކާއި ބަންދު ދުވަސްތައް އަންނަނީ ފުޅާ ގޮތްތަކަކާއި އަދި ޤަވާއިދުތަކާއި އަދި ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ކީރިތިޤުރުއާނުގައި ބަޔާންކޮށްދެއްވާފައިވާ ފަދައިން ކޮންމެ ޤައުމަކަށް އެބަޔަކު ފާހަގަކުރާނެ ހާއްޞަ ކަންތައްތަކެއް ވެއެވެ. މިސާލަކަށް ޤިބުލައަށް ކުރިމަތިލުމާއި، ނަމާދު ކުރުމާއި އަދި ރޯދަހިފުމެވެ. އެބައިމީހުންގެ ބަންދު ދުވަސްތަކަށް އެއްބައިވުމަކީ އެބައިމީހުންގެ ކާފަރުކަމާއި އެއްބައިވުމެވެ. އަދި އެބައިމީހުންގެ ދީނުގެ ކުދިކަންކަމަށް އެއްބަސްވުމެވެ. (ނުވަތަ ރުހުން އޮތްކަން ހާމަކުރުމެވެ. ) އެއީ ކާފަރުކަމުގެ ވަކި މިންވަރަކަށް ތަބާވެވެނީއެވެ. ހަޤީޤަތުގައި އެބައިމީހުންގެ ޢީދުތަކާއި އަދި ބަންދު ދުވަސްތަކަކީ އެބައިމީހުން މުސްލިމުންނާއި އެންމެ ބޮޑަށް ފާހަގަކޮށްދޭ ދުވަސްތަކެވެ. ޙާއްޞަކޮށް އެބައިމީހުންގެ އީދުދުވަސްތަކެވެ. ( މިސާލަކަށް ވެލެންޓައިންސް ދުވަސް ފަދަ ދުވަސްތަކެވެ) މިބަޔަށް އެއްބަސްވުމަކީ ކާފަރުކަމުގެ އެންމެބޮޑަށް ފަރަޤުކޮށްދޭ ކަންކަމަށް އިއުތިރާފުވުމެވެ. އެހެންކަމުން އެކަމަށް އެއްބަސްވެ ވަކިބަޔަކަށް އިއުތިރާފު ވުމަކީ ދީނުން ތިމާ ނަފީކުރަމުން ގެންދާނެ ކަންކަމެވެ. އެންމެ ފަހުން އޭނާ ދީނުން ބޭރުވެފައިވާ ހާލަށް މިފަދަ އަމަލުތައް ވައްޓާލައެވެ. " ( އެބަހީ މުރުތައްދުވެފައިވާ ހާލަތަށް ވައްޓާލައެވެ)

އެންމެ ކުޑަމިނުން ކާފަރުންގެ ޢީދުތަކުގައި ތަހުނިޔާ ފޮނުވުންވެސް ހުއްދައެއްނޫނެވެ.
އިމާމް އިބުނު ޤައްޔިމުގެ ފަތުވާ

މިކަމާއި ބެހޭގޮތުން އިބުނު ތައިމިއްޔާގެ އެންމެ މަޝްހޫރު އެއްދަރިވަރުކަމަށްވާ އިމާމު އިބުނު ޤައްޔިމު އެކަލޭގެފާނުގެ ފޮތްކަމުގައިވާ އަޙުކާމުލް ޛިއްމާ މިފޮތުގެ ފުރަތަމަ އަދަދުގެ 205 ވަނަ ސަފުހާގައި ބަޔާން ކުރައްވައެވެ.
މުސްލިމުނޫން މީހުންގެ ޙާއްޞަ ހަފުލާތަކާއި ޢީދުގައި ތަހުނިޔާކިޔާ މަރުހަބާކިޔުން، މިސާލަކަށް އެމީހުންގެ ޢީދެއްގައި އެމީހުންނަށް "ބަރަކާތްތެރި އީދެއް ތިބާއަށް އެދެން " (މިޒަމާނުގެ ބަހުން ބުނާނަމަ ކޮންގުރާ ކިޔުން) ނުވަތަ އެނޫންވެސް އިބާރާތަކުން ތަހުނިޔާ ކިޔުމަކީ ޢިލްމުވެރިން އެއްބަސްވެފައިވާ ގޮތުގައި ޙަރާމްކަމެކެވެ. އެއިބާރާތް ގެންނަ މީހަކީ މުރުތައްދުވުން ނުން ޝިރުކުގެ އަމަލަކާއި ގާތްވެފައިނުވާ މީހެއްކަމުގައި ވިޔަސް އެކަން ވަނީ ޙަރާމްވެގެންނެވެ. އަދި އެބައިމީހުންގެ ޢީދުތަކާއި ނުވަތަ އެނޫންވެސް ހަފުލާތަކުގައި އެބައިމީހުންނަށް ތަހުނިޔާކިޔާ (މަރުޙަބާ ކިޔުމަކީ) އެބައިމީހުން ޞަލީބަށް ސަޖިދަ ކުރުމުން ތަހުނިޔާކިޔުން ކަހަލަ ކަމެކެވެ. މިއީ އެބައިމީހުން ރާ ބުއިމުންނާއި، ޒިނޭ ކުރުމުން ތަހުނިޔާ ކިޔުމަށްވުރެ މާ ބޮޑުވެގެންވާ ފާފައެކެވެ.

ދީންނުދަންނަ ނުވަތަ ދީންވެރިނޫން އެތައްބަޔަކު މިފަދަ ޢަމަލުތައް ކުރާ އިރު އެބައިމީހުންނަށް ކުރެވޭ ޢަމަލުގެ ނުބައިކަމާއި ޝައިތާނީކަން އެބައިމީހުންނަށް ހަޤީޤަތުގައި ނޭންގެއެވެ.
އެއްވެސް ފާފައެއް ކުރުމުން ނުވަތަ ޝިރުކުގެ ޢަމަލެއް ކުރުމުން އެ އަމަލަކަށް ތަހުނިޔާ ކިޔުމަކީ ﷲ ތަބާރަކަ ވަތަޢާލާގެ ނުރުއްސެވުމާއި އަދި ބޮޑުވެގެންވާ އަޒާބަށް ހުށައެޅިފައިވާ މީހެކެވެ. ޞަލަފުންގެ ބޭކަލުން މިފަދަ ފާފަކުރާ ނުވަތަ ޖާހިލު މީހުންތައް ބޮޑެތި މަޤާމުތައް ލިބުމުން އެބައިމީހުންނާއި ތަހުނިޔާ ކިޔުމުން ދުރުވެފައިވަނީ ﷲ ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާގެ އަޒާބުން ސަލާމަތްވުމަށާއި އަދި އެއިލާހުގެ ރަޙުމަތުން ބޭރުނުވުމަށްޓަކައެވެ. އަދި ފާފައެއް ކުރާ މީހެއް މުންކަރާތަކުން ސަލާމަތް ކުރުމަށްޓަކައި އޭނާގެ ގާތަށްގޮސް ރީތިބަހުން ވާހަކަދެއްކުމަކުން އެކަމުގައި ގޯހެއްނެތެވެ. "
އަޅުގަނޑުގެ ދުޢާއަކީ މިލިޔުންކިޔާ ކޮންމެ މީހަކަށް މިއިން ފައިދާކުރުމެވެ. އަދި އަޅަމެންގެ ޙާލަތު އިސްލާހުކޮއް ހެޔޮލަފާ ޞާލިޙު އަޅުންފަދައިން ދުނިޔޭގައިއުޅެ އާޚިރަތުގައި ކާމިޔާބުލިބޭ ނަސީބުވެރިންކަމުގައި އަޅަމެން އެންމެން ލެއްވުމެވެ. އާމީން!

ރެފަރެންސް:
http://www.islamqa.com
http://www.dheenee-news.com
http://aruoxam.blogspot.com


އިތުރަށް ވިދާޅުވޭ...

22 October 2010

ޙަޤީޤީ ނިޢުމަތަކީ މާރސިޑިސް ކާރެއްތަ؟

އިބުން އަބޫ މުޙައްމަދު



އެންމެހާ ޙަމްދު ޘަނާ ޙައްޤުވެގެންވަނީ ގަދަ ކީރިތި ވަންތަ މާތް ﷲ ޞުބުހާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށެވެ. އަދި ޞަލަވާތާއި ސަލާމް ލެއްވުން އެދި ދުޢާކުރަނީ މިއުއްމަތައް ރަޙުމަތެއްކަމުގައި ފޮނުއްވެވި އަޅުގަނޑުމެންގެ ލޮބުވެތި މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދުގެފާނަށެވެ. އަދި މި ޞަލަވާތާއި ސަލާމުގައި އެކަލޭގެފާނުގެ އެންމެހާ އާލުންނާއި މިތުރު ޞަޙާބީން ޝާމިލްކުރަމެވެ.

އަޅުގަނޑުމެން ދުނިޔޭގައި ހޭދަކުރާ ކޮންމެ ދުވަހަކީ ކޮންމެ ވަގުތަކީ ފާއިތުވުމަށްފަހު އެނބުރި ނުލިބޭނޭ ގޮތަށް ފާއިތުވެގެންދާ އެއްޗެކެވެ. ޖާހިލުކަމުގެ ގަދަ ނިދީގައި ނިދާފައި ތިބިކަމުގައިވީނަމަވެސް ނުވަތަ ދުވާލުދާ ހަތަރުދަމު އަޅުކަމުގައި އުޅުންކަމުގައިވީ ނަމަވެސް އެމީހެއްގެ އަޖަލު ފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު ކޮންމެ މީހަކީވެސް އެމީހެއްގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ޙަޟްރަތައް އެނބުރި ރުޖޫޢަވާނޭ މީހެކެވެ. ހަމަ ތިޔައިގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ބޭފުޅަކީވެސް ރުހުނަސް ނުރުހުނަސް ނަރަކައިގެ އަޒާބު ނުވަތަ ސުވަރުގޭގެ އުފާ ހާސިލްކުރާނޭ މީހެކެވެ.


އަޅުގަނޑުމެން މިހުރިހާކަމެއް ދަންނަމުއެވެ. މަރަށް ފިލަން ނުދެވޭނެކަން ދަންނަމުއެވެ. އެހެނަސް އެއަށްޓަކައި ތައްޔާރުވަނީ މަދުބައެކެވެ. ވަގުތުގެ ބޭނުން ހެޔޮގޮތުގައި ހިފަނީ މަދު ބައެކެވެ. ކޮންމެއަކަސް ދައްކަން މިއުޅެނީ މުޅިން އެހެންވާހަކައެކެވެ. އެއީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ލިބިފައިވާ ނިޢުމަތްތަކުގެ ވާހަކައެވެ. ސުވާލެއް ކޮއްލަމުތޯއެވެ؟ ތިޔަ އަޚާއަށް ނުވަތަ އުޚުތާއަށް ކިހާ ނިޢުމަތެއް ލިބިފައިވޭތޯއެވެ؟ އެނިޢުމަތްތަކައް ޝުކުރުވެރި ވުމުގެ ގޮތުން ކުރީ ކީއްތޯއެވެ؟


މާތް ﷲ ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އަލް-ބަޤަރާ ސޫރަތުގެ 172 ވަނަ އާޔަތުގައި ވަޙީ ކުރައްވަނީ:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُوا لِلَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ
"އޭ އީމާންވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ! ތިމަންރަސްކަލާނގެ ތިޔަބައިމީހުންނަށް ދެއްވި ރަނގަޅު ތަކެތިން ތިޔަބައިމީހުން ކައިއުޅޭށެވެ! އަދި ތިޔަބައިމީހުން ހަމައެކަނި ﷲ އަށް އަޅުކަންކުރާ ކަމުގައިވާނަމަ، އެކަލާނގެއަށް ޝުކުރުވެރިވާށެވެ!"


މިއީ މާތް ﷲ އަށް އަޅުގަނޑުމެން ޝުކުރުކުރަން ޖެހޭކަން އަންގަވާ ބަޔާން ކޮއްދީފައިވާ އާޔަތެކެވެ. އެހެނަސް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ޝުކުރުކުރެވެނީ ކިހާ ވަރަކަށްތޯއެވެ. ކަމެއް ދިމާވުމުން އަޅުގަނޑުމެން އަޅުގަނޑުމެންގެ ބަދު ނަސީބުކަމާއިމެދު ވިސްނާ އެކަމާއި ރޮއެ ހަދަމުއެވެ. އެކަމަކު އަޅުގަނޑުމެން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދެއްވައިފައިވާ ނިޢުމަތްތަކާއިމެދު ޣާފިލުވެފައިވާ މިންވަރު ހިތައް ތަސައްވަރުވެސް ނުކުރެވެއެވެ. އެނިޢުމަތްތަކަށް ފުރަގަސްދެނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ކިތައް ކިތައް މީހުންތޯއެވެ؟


މިތަނުގައި ނިޢުމަތް ލިބިގެންވާ ބައެއްގެ ވާހަކަ ޒިކުރު ކޮއްލާނަމެވެ. މިވާހަކަތައް މި ލިޔެލަނީ ހިތްހަމަ ޖައްސާލުމައް ކިޔުމައްޓަކައެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް އެއިން އިބުރަތެއް ހާސިލްކުރުމަށެވެ. މިއީ ޝޭހަކު ކިޔައިދީފައިވާ ވާހަކައެކެވެ. އެވާހަކަ އެކިޔައިދިންގޮތައް ލިޔެލެވޭތޯ ބަލާނަމެވެ.


ހެޔޮލަފާ މީހުންގެ ތެރެއިންވީ ހެޔޮލަފާ ޞާލިހު މީހެކެވެ. އަހަރެން އޭނާ ދަންނަމެވެ. މާތް ﷲ އޭނާއަށް މުދާ ދެއްވިއެވެ. އެނާއަކީ ދީންވެރިންގެ ތެރެއިން މީހެކެވެ. އެހެނަސް... އޭނާވަނީ ރަނގަޅު ސިއްހަތެއްގެ ނިޢުމަތުން މަޙުރޫމްވެފައެވެ. އޭނާގެ މޭ ވަނީ ޓްރާންސްޕްލާންޓް (ބަދަލު) ކޮއްފައެވެ. އޭނާ ހަކުރުބައްޔާއި ލޭމައްޗައް ދިއުން ތަހައްމަލުކުރެއެވެ. ދަރިން ލިބުމުގެ ނިޢުމަތުންވެސް ވަނީ މަޙުރޫމް ކުރެވިފައެވެ. ބިލިއަނަރެކެވެ. އެހެނަސް ދަރިން ލިބުމާއި ހެޔޮ ސިއްހަތުންވަނީ އޭނާ މަޙުރޫމް ވެފައެވެ.


އެނާ އަހަރެންނަށް އެއްފަހަރަކު ކިޔައިދިނެވެ. "ﷲ ގަންދީ ބުނަމެވެ. އޭ ޝައިޙު މުޙައްމަދެވެ! އަހަރެން އެއްފަހަރަކު އަހަރެންގެ ކާރުގައި ދުއްވާފައި ދިޔައީމެވެ. އެއީ މަރސީޑިސް އެންމެ ފަހުގެ މޮޑެލްއެކެވެ. އަހަރެން ދުއްވާފައިދިޔަ މަގުމަތީ އަހަރެންގެ އަޚު މަސައްކަތު ބައެއްގެ ކައިރީން ދިޔައީމެވެ. އެއީ ހެޔޮ ފިތުރަތެއްގައި ތިބި ރަނގަޅު ބައެކެވެ. ކުއްލިއަކަށް އެތަނުން އެއް ޒުވާނަކު އަހަންނަށް އިޝާރާތްކޮށް ބުނާއަޑު އިވުނެވެ. "އާއެކެވެ! ދުނިޔޭގައި އުޅެނީ މިމީސްމީހުންނެވެ. ހަޤީޤަތުގައި ދިރިއުޅުމަކީ އެއީއެވެ."" އޭނާ ބުންޏެވެ. "އަހަރެން އެ އަޑު އިވިފައި ކާރު މަޑުކުރީމެވެ. އަދި އެނބުރި ފަހަތައް ދާންފެށީމެވެ. އެ ޒުވާނުންނަށް އަހަރެން އަނބުރާ އަންނަތަން ފެނިފައި އަވަހަށް ފިލަންދާންފެށިއެވެ. އަހަރެން ބުނީމެވެ. ނޫނެކެވެ. މަޑުކޮއްބަލާށެވެ! ނުދުވާށެވެ. ﷲ ގަންދީ ބުނަމެވެ، ކަލޭމެން އަހަރެން ދެކެ ބިރުގަންނާކަށް ނުޖެހެއެވެ. އަހަރެންމީ ރަނގަޅު މީހެކެވެ. އެމީހުން ބުންޏެވެ. ﷲ އަށްޓަކައި އަހަރެމެންނަށް މާފުކޮއްދޭށެވެ. އަހަރެން ބުނީމެވެ. ﷲ ގަންދީ ބުނަމެވެ، އޭ ދަރީންނެވެ، ތިޔަކުދިން އަހަރެންދެކެ ބިރުގަންނާކަށް ނުވެއެވެ.


ދެން އަހަރެން ބުނީމެވެ. އަހަރެންނަށް ދެންމެ އަޑު އިވުނު ބަހެއް ބުނީ ތިޔައިގެ ތެރެއިން ކޮން ކުއްޖެއްހެއްޔެވެ؟ އެމީހުން ބުންޏެވެ. ﷲ ގަންދީ ބުނަމެވެ (والله މިއީ އަރަބީންގެ އާއްމު ބަހެކެވެ. މީގެ މާނައަކީ ގަސްދުގައި ހުވާކުރުމެއް ނޫނެވެ.)، އަހަރެމެންގެ ތެރެއިން މީހަކު އެއްޗެކޭ ނުބުނެއެވެ. އަހަރެން ބުނީމެވެ. އަހަރެންގެ ދަރީންނޭވެ، ތިޔަކުދީން ހާސްނުވާށެވެ، ހަމަ އެކަނި އެހެން ބުނި ކުއްޖަކު ބުނެބަލާށެވެ.


އެތަނުން އެއްކުއްޖަކު އެވަގުތު ބުންޏެވެ. އެހެން ބުނީ އަޅުގަނޑެވެ. ﷲ އައްޓަކައި އަހަންނަށް މާފުކުރާށެވެ. އަހަންނަށް މާފު ކުރާށެވެ. އަހަރެން އޭނާއަށް ބުނީމެވެ. ދަރިފުޅު ކުރަނީ ކޮންމަސައްކަތެއް ހެއްޔެވެ؟ އެނާ ޖަވާބުގައި ބުންޏެވެ. އަހަންނަކީ (ކޮންސްޓްރަކްޝަން) މަސައްކަތު މީހެކެވެ.

"އެންމެ ރަނގަޅެވެ. އެހެންވެއްޖެޔާ ދަރިފުޅު އުޅެނީ މީހަކާ އިނދެގެން ހެއްޔެވެ؟" އެޒުވާނާ ބުންޏެވެ. "އާއެކެވެ. ޙަމްދު ހުރީ ﷲ އަށެވެ"

އަހަރެން އެހީމެވެ. "ކަލޭގެ ދަރިން އެބަހުރި ހެއްޔެވެ؟" އެނާ ޖަވާބުގައި ބުންޏެވެ. "އަހަރެންގެ 4 ދަރީން ތިބެއެވެ. 2 ފިރިހެންކުދީންނާއި 2 އަންހެން ކުދީންނެވެ."

އަހަރެން ބުނީމެވެ. "މާޝާ ﷲ! ދަރީންގެ ހާލު ރަނގަޅު ހެއްޔެވެ؟" އެނާ ބުންޏެވެ. "ފިނިފެންމަލެއް ފަދައެވެ. (ހާލު ކިތަންމެހާވެސް ރަނގަޅެވެ."

"އެންމެ ރަނގަޅެވެ. ހުރިހާކަމެއްވެސް ރަނގަޅު ހެއްޔެވެ؟" ޖަވާބުގައި ބުންޏެވެ. "الحمد لله"

"ކަލޭގެ ހާލު ރަނގަޅު ހެއްޔެވެ؟" އެނާ ބުންޏެވެ. "ވަރަށް ރަނގަޅެވެ."

އަހަރެން އެހީމެވެ. "ދުވަހަކުވެސް ބީންސް ކެއިންހެއްޔެވެ؟" ޖަވާބުގައި އޭނާ ބުންޏެވެ. "އަހަރެމެން އެނޫން އެއްޗެއް ކަން ހެއްޔެވެ؟" (މާނައަކީ އަބަދުވެސް އަހަރެމެން ކަމެވެ.)

"ތައުމިއްޔާ (ޙާއްސަ ޑިޝްއެއް) ކަންހެއްޔެވެ؟" އެނާ ބުންޏެވެ. "ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ކަމެވެ."

އަހަރެން ބުނީމެވެ. "ދަރިފުޅާ އެންމެ ރަނގަޅެވެ. އަހަރެންގެ މޭ ވަނީ ޓްރާންސްޕްލާންޓް ކޮއްފައެވެ. އަދި އަހަރެންގެ ދަރީންނެއްވެސް ނުހުރެއެވެ. ކަލޭ، ކަލޭގެ އާރާއިބާރު އަހަރެންގެ ހުރިހާ އެއްޗެއްގެ ބަދަލުގައި ދީފާނަމުހެއްޔެވެ؟ ކަލޭ އަހަރެންގެ މިބުރަ ނަގާ އަމިއްލައަށް އުފުލަފާނަންހެއްޔެވެ؟ ދަރިފުޅާއެވެ. ދަރިފުޅުގެ އެންމެ ކުއްޖަކުވެސް އަހަރެންގެ މި ހުރިހާއެއްޗެއްގެ ބަދަލުގައި އަހަންނަށް ދޭންކެރިދާނެ ހެއްޔެވެ؟ ކަލޭ ކަލޭގެ މޭ އަހަންނަށް ދޭން ބޭނުންވޭހެއްޔެވެ؟ ކަލޭގެ ހެޔޮ ސިއްހަތު އަހަންނަށް ދޭން ބޭނުންވޭހެއްޔެވެ؟ އަހަރެންނަށް ބީންސް ކެވޭނެ ނަމައޭ އަހަރެން ހިތައް އަރައެވެ. ބޭނުންވެއެވެ. އެހެނަސް އަހަންނަކަށް ނުކެވެއެވެ. އަހަރެން ބައެއްފަހަރު ތައުމިއްޔާ ވިއްކާ މީހުންގެ ކައިރިން ދާއިރު އޭގެ މީރުވަހުގެ ސަބަބުން އެ ކެވޭނެނަމައޭ ހިތައް އަރައެވެ. އެހެނަސް އެއީ ނުވާނޭކަމެކެވެ. އޭ ދަރިފުޅާއެވެ. އަހަންނަކީ އަބަދުވެސް މިވެނި އެއްޗެއް ކާށެވެ، މިވެނި ވަރަކަށް ނުނީ ނުކާށެވެ، މިހެން ވިސްނަ ވިސްނަ ހުންނަ މީހަކީމެވެ. ކަލޭ މިހުރިހާ އެއްޗެއް ގެންދިއުމަށްފަހު ކަލޭގެ އާރާއިބާރު އަހަންނަށް ދޭން ކެރިދާނެހެއްޔެވެ؟ " ޖަވާބުގައި އޭނާ ބުންޏެވެ. "ނޫނެކެވެ! ކަލޭގެ ވާހަކައަށް ބިނާކޮށް ބުނަމެވެ. ﷲ ގަންދީ ބުނަމެވެ. އަހަރެމެންނަށް މާފުކޮއްދޭށެވެ. މާތް ﷲ ކަލޭގެ ސިއްޙަތު ރަނގަޅު ކުރައްވާށިއެވެ!"


މިއީ މާތް ﷲ ފިޔަވައި އެހެން މީހުނަށް އެނގިގެންވާ ކަންކަންކަމެއް ނޫނެވެ. ވީމާ އަޅުގަނޑުމެން ކަމެއްވުމުން މިވެނި މީހަކު ހާދަ އުފަލެއްގައޭ އުޅެނީ ބުނާއިރު އެމީހެއްގެ ހާލު އެންމެ ރަނގަޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވާނީ މާތް ﷲ އެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެތައް ނިޢުމަތްތަކެއް ދެއްވާފައި ވެއެވެ. އަދި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދެއްވާފައިވާ އެތައް ނިޢުމަތަކުން މަޙުރޫމްވެފައިވާ އެތައް ބަޔަކު ދުނިޔޭގައިއުޅެއެވެ. އެހެނަސް އަޅުގަނޑުމެން އެއިން ނިޢުމަތަކަށް ޝުކުރުވެރިވީ ކިހާވަރަކަށްތޯއެވެ؟


މާތް ﷲ އެކަލާނގެ ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުކުރާމީހާއަށް ހުރިހެވާއި އަދި އެ ނިޢުމަތްތަކަށް ކާފިރުވީމީހުންނަށް އަޒާބުގެ އިންޒާރު ދެއްވައި ހަތް އުޑުމަތިން ބާއްވާލެއްވި ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އިބުރާހީމް ސޫރަތުގެ 7 ވަނަ އާޔަތުގައި ވަޙީކުރައްވަނީ:
وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ

"އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ ވެރިރަސްކަލާންގެ އެންގެވި ހިނދު ހަނދުމަކުރާށެވެ! ހަމަކަށަވަރުން، ތިޔަބައިމީހުން ޝުކުރުކޮއްފިނަމަ، ހަމަކަށަވަރުން ތިމަންރަސްކަލާންގެ ތިޔަބައިމީހުންނަށް އިތުރުކޮއްދެއްވާ ހުށީމެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުން (ޝުކުރު ނުކޮށް) ކާފިރުވެއްޖެނަމަ (ދަންނާށެވެ!) ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންރަސްކަލާނގެ އަޒާބު ގަދަފަދަވެގެންވާކަން ކަށަވަރެވެ."


މާތް ﷲ އަޅަމެންނަކީ އެކަލާނގެ ދެއްވި ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުކުރާ ބަޔަކުކަމުގައި ލައްވާ އަޅަމެންގެ ނިޢުމަތްތައް އިތުރުކުރައްވައި ރާއްޖޭގެ ކުރިމަގު އަމާންކުރައްވައި އިސްލާމްދީނުގެ ލޯބި ދިވެހިންގެ ހިތްތަކުގައި ޖައްސަވާފާންދޭވެ. އާމީން!

އިތުރަށް ވިދާޅުވޭ...

16 October 2010

ޒުލް ކިފުލް (ސައްލަ ﷲ އަލައިހި ވަސައްލަމް) 2

އިބުން އަބޫ މުޙައްމަދު



މިހެން މިކަން ވުމުން އިބިލީސް ޝައިތާނުންކައިރީ ބުންޏެވެ. "އެމީހާ ފަހަތުން ކަލޭމެން ދާށެވެ!" ނަމަވެސް ޝައިތާނުންނަށް އެބޭކަލަކު ހެޔޮ މަގުން އެއްކިބާކުރުމަށާއި އަނިޔާވެރިކުރުވުމަށް ނުކުޅެދުނެވެ. މިހެންވުމުން އިބިލީސް ޝައިތާނުންނަށް ބުންޏެވެ. "އޭނާ އަހަންނަށް ދޫކޮށްލާށެވެ."


ދެން އިބިލީސް އެކަލޭގެފާނުގެ ކައިރިޔަށް މުސްކުޅި ފަގީރެއްގެ ސިފައިގައި މެންދުރުފަހު ނިދާ ވަގުތުގައި އައެވެ. އެކަލޭގެފާނު އެވަގުތުގައި ނޫނީ މުޅި ދުވަހުވެސް އަވަހާރަފުޅު ނުލައްޕަވައެވެ. އިބިލީސް އައިސް ދޮށުގައި ޓަކިދިނެވެ. އެކަލޭގެފާނު އެއްސެވެ. "ކާކުހެއްޔެވެ؟" އިބިލީސް ބުންޏެވެ. "ހައްޤުގެއްލިފައިވާ މުސްކުޅި ފަގީރެކެވެ." މިހެން ބުނުމުން އެމީހާއަށްޓަކައި ދޮރު ހުޅުވިއެވެ. ދެން އިބިލީސް އެބޭކަލަކަށް ވާހަކައެއް ކިޔައިދޭން ފެށިއެވެ. "އަހަންނާއި އަހަރެންގެ މީހުންނާއި މެދުގައި ހަސަދަވެރިކަމެއްވެއެވެ. އަދި އެބައިމީހުން އަހަންނަށް ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް އަނިޔާވެރިވެއްޖެއެވެ." މިގޮތުގެ މަތީން އޭނާ އެނާގެ ވާހަކަ ދިގުކުރަމުންގޮސް ނިދާވަގުތު ފަހަނައަޅައިގޮސް އަސުރުވަގުތު ޖެހިއްޖައުމައްދާންދެން ހުއްޓެވެ. ދެން އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. "އަސުރުފަހުން އެމީހުންގެ ކިބައިން ކަލޭގެ ހައްޤު ހޯދައިދޭނަމެވެ."


އެއައްފަހު ކޯޓަށް ވަޑައިގެން އެމުސްކުޅި މީހާ ފެނޭތޯ ވަށައިގެން ބައްލަވައި އެމުސްކުޅިޔާ އެހިސާބަކުން ފެނިވަޑައިނުގަތެވެ. އޭގެ އަނެއްދުވަހު ހެނދުނު މީސްތަކުންގެ މެދުގައި އިންސާފުކުރައްވަމުން ގެންދެވި އިރު އެމުސްކުޅި މީހާޔަށް އެކަލޭގެފާނު މަޑުކުރިއެވެ. އެހެނަސް އެމީހާއެއް ނައެވެ. މިހެން ހުރެ މެންދުރުގެ ނިދާވަގުތު އައުމުން ގެޔައް ވަޑައިގެން އަވަހާރަފުޅުލައްޕަވަން އުޅުއްވަނިކޮށް އެމުސްކުޅިމީހާ އައިސް ދޮރުގައި ޓަކިދީފިއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ކާކުތޯއެއްސެވުމުން އެމުސްކުޅިޔާ ބުންޏެވެ. "ހައްޤުގެއްލިފައިވާ މުސްކުޅިޔާއެވެ." އެކަލޭގެފާނު އެމުސްކުޅިމީހާއަށް ދޮރު ހުޅުއްވައިދިނުމައްފަހު ސުވާލުކުރެއްވިއެވެ. "އަހަރެން ކޯޓަށް ދިއުމުން އަހަރެންގާތަށް އައުމަށް ނުބުނަންހެއްޔެވެ؟" މުސްކުޅިމީހާ ބުންޏެވެ. "އަހަރެންގެ މީހުންނަކީ މީސްތަކުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ނުބައިމީހުންނެވެ. އެމީހުނަށް ކަލޭގެފާނު ކޯޓުގައި އިންނެވިކަން އެނގުނުހިނދު އަހަންނަށް ބުންޏެވެ: އަހަރެމެން ކަލެއަށް ކަލޭގެ ހައްޤު ދޭހުށީމެވެ. އެކަމަކު ކަލޭގެފާނު ހަމަ ކޯޓުން ދިއުމުން އެމީހުން އަހަންނަށް ހައްޤު ދިނުމާއި އިދިކޮޅުހެދިއެވެ." އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. "ދެން ކަލޭ ދާށެވެ. އަހަރެން ކޯޓަށް ދިޔުމުން އަހަރެން ކައިރިޔަށް ކަލޭ އަންނާށެވެ."


މިގޮތުން އެދުވަހުވެސް އެގަޑީގައި އެކަލޭގެފާނު އަވަހާރަފުޅުލެއްޕެވިޔަ ނުދީ ހިފެހެއްޓިއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ކޯޓަށްގޮސް އެމުސްކުޅިމީހާއަށް މަޑުކޮއްގެން ހުންނެވިއެވެ. އެހެނަސް އެފަހަރުވެސް އެމީހާއެއް ނައެވެ. މިގޮތުން އޭގެ އަނެއްދުވަހު އެކަލޭގެފާނު ނިދިއައިސް ލޯވަރިބަލިވުމުން ގޭމީހެއްކައިރީ އެއްވެސް މީހަކު ދޮރުކައިރިޔަށް އަޔަ ނުދިނުމަށް އަމުރުކުރެއްވިއެވެ. އެގޮތުން އަވަހާރަފުޅު ލެއްޕެވުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ.


އެހެނަސް އެމުސްކުޅިމީހާ އޭނާގެ އާއްމު ގަޑީގައި އައެވެ. ދޮރުކައިރީ ބަލަހައްޓަން ހުރިމީހާ ބުންޏެވެ. "އެނބުރިދާށެވެ! އެނބުރި ދާށެވެ!" އެމުސްކުޅިޔާ ބުންޏެވެ. "އަހަރެން އޭނާކައިރިޔައް އިއްޔެ އައިސް އަހަރެންގެ ބޭނުންވާނީ ބުނެދީފައެވެ." އެހެނަސް ދޮރުކައިރީ ހުރި މީހާ އެއްވެސް މީހަކު އެތެރެޔައްދިޔުމުގެ ހުއްދަ ނުދިނުމަށް އަންގާފައިވާކަމުން އެމުސްކުޅިޔާ އެތެރެޔަށް ވަނަ ނުދޭނެކަމަށް ބުންޏެވެ. ދެން އެމުސްކުޅިޔާ އެކަމާ ކަންތައްބޮޑުވެ ފާރުމަތިން އެގޭތެރެޔަށްވަނެވެ. ދެން އެމުސްކުޅިޔާ އެތެރެއިން ދޮރުގައި ޓަކިދިނެވެ. އެވަގުތު އެކަލޭގެފާނު ނިދިން ތެދުވެ ދޮރުވާނަށް ވިދާޅުވިއެވެ. "ގެޔަށް އެއްވެސް މީހަކު ނުވެއްދުމަށް ނުބުނަންހެއްޔެވެ؟" ދޮރުވާނު ބުންޏެވެ. "އެމީހަކު ވަނީ އަހަރެން މިހުރި ދިމާލަކުން ނޫނެވެ. އޭނަގާތު ވަން ދިމާލެއް އައްސަވާބައްލަވާށެވެ؟" އެވަގުތު އެކަލޭގެފާނު ތެދުވެ ދޮރާދިމާލަށް ބައްލަވާލެއްވިއެވެ. އަދި އެދޮރު ލެއްޕިފައިވަނިކޮށް ފެނިވަޑައިގަތެވެ. އަދި މުސްކުޅިމީހާ އެތެރޭގައި ހުއްޓާވެސް ފެނިވަޑައިގަތެވެ. ދެން އެކަލޭގެފާނަށް އެމުސްކުޅިމީހާއަކީ ކާކުކަން އެނގިވަޑައިގަތެވެ. އަދި އެއްސެވިއެވެ. "ކަލޭތީ ﷲ ގެ އަދުއްވުހެއްޔެވެ؟" އެމުސްކުޅިޔާ ބުންޏެވެ. "އާއެކެވެ! ކަލޭ އަހަރެންގެ ހުރިހާ މަސައްކަތެއް ބޭކާރުކޮއްލިއެވެ. އަހަރެންމިކުރި ކަމެއް މިކުރީ އެހެންވެގެން ކަލޭ ރުޅިއެރުވުމުގެ ބޭނުމުގައެވެ."


މާތް ﷲ އެކަލޭގެފާނަށް ޒުލް-ކިފުލް އޭ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. އެއީ، އެކަލޭގެފާނު ކަމެއްކުރުމުގެ ޒިންމާ އަމިއްލައަށް ނަންގަވައި އެކަން ފުރިހަމަ ކުރެއްވީތީއެވެ.


އަބޫ މޫސާ އަލް-އަޝަރީ މެންބަރުގައި ހުންނަވައި ވިދާޅުވިއެވެ. "ޒުލް-ކިފުލްއަކީ ރަސޫލެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް އޭރު ކޮންމެ ދުވަހަކު ސަތޭކަ ނަމާދުކުރާ ހެޔޮލަފާ ސާލިހު އަޅަކު އުޅުނެވެ. އެބޭކަލަކު އަވަހާރަވުމަށްފަހު އެކަލޭގެފާނު (ޒުލް-ކިފުލް) ކޮންމެދުވަހަކު ސަތޭކަ ނަމާދުކުރުމުގެ ޒިންމާ ނެންގެވިއެވެ. އެހެންކަމުން އެކަލޭގެފާނަށް ޒުލް-ކިފުލްއޭ ކިޔުނެވެ.


މިވާހަކައިންވެސް އެނގިގެންދަނީ އިބިލީސް މީހުން ހެޔޮމަގުން ކައްސަން ކިތަންމެ މޮޅުކަމުގައިވީނަމަވެސް، އަޤީދާގައި ޘާބިތު މީހުންނެއް މަގު ގެއްލިގެނެއް ނުދާނެކަމެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ދުޢާއަކީ އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންނަށްވެސް ހެޔޮލަފާ ޞާލިހު އަޅުންގެ މަގުން ހިނގުމުގެ ތައުފީޤުދެއްވައި ޝައިތާނާގެ މަކަރުވެރި ރޭވުންތަކުން ސަލާމަތްވެ ތިބުމުގެ ހެޔޮ ނަސީބު ދެއްވުމެވެ. އާމީން!

އިތުރަށް ވިދާޅުވޭ...

15 October 2010

ޒުލް ކިފުލް (ޞައްލަ ﷲ އަލައިހި ވަސައްލަމް) 1

އިބުން އަބޫ މުޙައްމަދު


އެންމެހާ ޙަމްދު ޘަނާ ހައްޤުވެގެންވަނީ އެންމެހާ ޢާލަމްތައް އުފައްދަވައި އިންސީންނާއި ޖިންނީން މިބުމުގައި ލައްވައި އަދި އެބައިމީހުންގެ ތެރެއިން ރަސޫލުބޭކަލުން އެބައިމީހުނަށް ތެދުމަގު ދެއްކެވުމަށްޓަކައި ފޮނުއްވެވި ގަދަ ކީރިތިވަންތަ މާތް ﷲ އަށެވެ. އެންމެހާ ސަލަވާތާއި ސަލާމްލެއްވުން އެދި ދުޢާކުރަނީ އާލަމްތަކަށް ރަޙުމަތެއްކަމުގައި ފޮނުއްވުނު އަހަރެމެންގެ ލޮބުވެތި މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ޞައްލަ ﷲ އަލައިހި ވަސައްލަމައަށެވެ.


ހަނދާނަށް އަންނަނީ ކޮއްކޮއާ އެއްކޮށް ހޭދަކޮއްލި ކުޑަ ވަގުތުކޮޅެއްގެ މަތީންނެވެ. ކޮއްކޮ އެވަގުތުގައި ކިޔައިދިން ވާހަކައަކެވެ. ހަޤީޤަތަކަށް ނުވީނަމަވެސް އެކަމަކު އިބުރަތްތެރި ވާހަކައެކެވެ. މި މައުޞޫ ހުޅުވާލުމުގެ ގޮތުން އެވާހަކަ ކިޔާލަދޭނަމެވެ. އެއީ:


އެއްދުވަހަކު މީހަކު ފަތިސްނަމާދަށްދާން ގެއިން ނުކުތެވެ. އޭނާގެ ގެ މިސްކިތާ ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ދުރެވެ. ފެންވަރާ ނަލަހެދިގެން މިސްކިތާ ދިމާލަށް ދާންނުކުތްއިރު ވަރަށް އަނދިރިއެވެ. މަގު އަލިކުރާނޭ އެއްވެސް އެއްޗަކާއިނުލާ ހިނގާފާ ދިޔަތަން އިބިލީސް ބަލަންހުރެ ވަކި ހިސާބަކަށް ދެވުމުން ހެދި ވަޑާމަކީ ތަންވަޅުބަލާ ޗަކަސްގަނޑަކަށް ވައްޓާލީއެވެ. އޭނާ ތެދުވެ އެނބުރި ގެއައްގޮސް ފެންވަރައިގެން އަނެއްކާވެސް ނަމާދަށް ނުކުތެވެ. މިތަން ބަލަން އިބިލީހަށް ނުހުރެވިގެން އަނެއްކާވެސް ޗަކަސްގަނޑަކަށް ވައްޓާލައިފިއެވެ. ނަމާދަށް ދިޔުމުން މަނާކުރެވޭތޯއެވެ.


އެހެނަސް އެފަހަރުވެސް ތެދުވެގެން ގޮސް އެނބުރި ފެންވަރައިގެން ނުކުތްތަނުން ހުދު ހެދުމެއްގައި މިސްކިތައްދާން އޮތްމަގު އަލިކުރާން މީހަކު ހުރީތީ ފެނުނެވެ. އެމީހާ ފަހަތުން އޭނާ ހިނގައިގޮސް މިސްކިތަށް އެރިއެވެ. އެހެނަސް އެ ހުދު ހެދުމުގައި ހުރި މީހާ މިސްކިތައް ނާރާ ދާތަން ފެނުމުން އޭނައަށް ގޮވާ މިސްކިތައް ނާރާ ދަނީ ކީއްވެތޯ އެއްސެވެ. އޭނާ ޖަވާބުގައި ބުންޏެވެ. އަހަންނަކީ އިބިލީހެވެ. އެމީހާ ހައިރާންވެގެން ބުންޏެވެ. އެހެންޏާ އަހަރެން މިސްކިތާ ހިސާބަށްގެނެސް ތިޔަހާ ހެޔޮ ކަމެއް ކޮއްދިނީ ކީއްވެހެއްޔެވެ؟ އިބިލީސް ރުޅިއައިސްފަ ބުންޏެވެ. އެއީ ހެވެއް ނޫނެވެ. ކަލޭ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ޗަކަގަނޑަށް ވައްޓާލުމުން ފެންވަރައިގެން އައުމުން މާތް ﷲ ކަލޭގެ ފާފަފުއްސެވިއެވެ. ދެވަނަ ފަހަރަށް ފެންވަރައިގެން ނުކުތުމުން ގޭމީހުންގެ ފާފަވެސް ފުއްސަވައިދެއްވިއެވެ. އެހެންކަމުން ތިންވަނަ ފަހަރަށް އެހެން ވެއްޖެޔާ އަވައްޓެރިންގެ ފާފަތައްވެސް ފުހެވިދާނެތީ ބިރުން ކަލެއަށް މަގުދެއްކީއެވެ.


ހަމަ އެފަދަ އެހެން ހާދިޘާއެކެވެ. މީހަކަ ފާރެއްދޮށުގައި ނިދާފައި އޮތެވެ. އޭނާ ކައިރީ ހުރި ފާރަކީ ވަރަށް ދުވަސްވީ ބަލިކަށިފާރެކެވެ. މިހެން އޮއްވާ އެފާރު ވެއްޓެން އުޅެފިއެވެ. މިތަން ބަލަން އިނދެފައި އިބިލީސް ދުވެގޮސް އެނިދާފައި އޮތް މީހާއަށް ގޮވާ ފާރުވެއްޓެނީއޭ ކިޔާ ދުރައްލައިފިއެވެ. އެމީހާ އުފަލުން ވަރަށް ޝުކުރު އަދާކކުރަން ފެށުމުން އިބިލީސް ބުންޏެވެ. މަމިކުރީ ހެޔޮ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެފާރު ދޮށުގައި އޮވެ އެފާރު ކަލޭގައިމައްޗައް ވެއްޓިއްޖެޔާ ކަލޭ ޝަހީދަކަށް ވެދާނެތީ އެކަމުން ކަލޭ ދުރުކުރީއެވެ.


މިހާދިޘާތަކުން އަޅުގަނޑުމެން އެންމެނަށްވެސް ވަރަށް ރަނގަޅު އިބުރަތެއް ހާސިލްވެއެވެ. އެއީ އިބިލީހަކީ އަދި ޝައިތާނުންނަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމަލުތައް އަބަދުވެސް ގޯސްމަގަށް އެޅުވުމަށާއި ހެވެއް ލިބިދާނެތީ އެކަމާ ހަސަދަވެރިވެ އެކަމަކުން ދުރުކުރުވުމަށް އަތްކުރި އޮޅައިލައިގެން އަބަދުމެހެން އަޅުގަނޑުމެންނާއި އެކީ ވާބައެއްކަމެވެ. މިއީ އަޅުގަނޑުމެން ވިސްނައި ތިބެންޖެހޭނެ ކަމެކެވެ. ޝައްކެއްވެސް ނެތެވެ. އިބީލިހަކީ އަހަރެމެންގެ އަދުއްވެކެވެ. މިގޮތުގައި އޭނާއާއިމެދު ނުދެކި ނުވިސްނާތިބެއްޖެނަމަ އަޅުގަނޑުމެން ހަމަ މަގުން އެއްކިބާ ކުރާނެކަމީވެސް ހަމަ ޔަގީން ކަމެކެވެ. މިގޮތުން މާތް ﷲ فاطر ސޫރަތުގައި ވަހީކުރައްވަނީ:


إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا إِنَّمَا يَدْعُو حِزْبَهُ لِيَكُونُوا مِنْ أَصْحَابِ السَّعِيرِ (6)
"ހަމަކަށަވަރުން، ޝައިތާނާއީ، ތިޔަބައިމީހުންނަށްވާ ޢަދާވާތްތެރިއެކެވެ. ފަހެ، އެ ޝައިތާނާއީ، ޢަދާވާތްތެރިއަކު ކަމުގައި ތިޔަބައިމީހުން ދެކޭށެވެ! އޭނާގެ ޖަމާޢަތަށް އޭނާ ގޮވާކަން ކަށަވަރީ، ނަރަކައިގެ އަހުލުވެރީންގެ ތެރެއިން ވުމަށެވެ."


ދަރުސެއްގައި އިނުމުން މިކަންކަން ހަނދާނަށް އާދެއެވެ. އެހެނަސް އަޅުގަނޑުމެން އެކަކު އަނެކަކަށް ހަނދުމަކޮއްދިނުމުން ދުރުވުމުގެ ސަބަބުން އާއްމު ދިރިއުޅުމުގައި ކަންކަން ކުރަމުންދާއިރު އެ އިބިލީހާއި އޭނާގެ ޖަމާއަތުގެ މީހުންގެ މަތިން ވިސްނާ ނުލެވޭކަމީ ގޯސްއަމަލުތައް ކުރެވުމުގެ ސަބަބެވެ. ކޮންމެ ވަގުތެއްގައިވެސް އަހަރެމެންގެ ސިނކުޑިއަށް ނުބައިވަސްވާހެއް ދީފާނެކަމަށް ވިސްނައި ހުރުން މުޙިއްމެވެ. ކަމެއް ކުރުމުގެ ކުރީން އެކަމުގައި ދީނުގައި އޮތްގޮތް ބެލުން ވަރަށް ބުއްދިވެރިއެވެ. އަދި އީމާންކަން ވަރުގަދަކުރުމާއި ޝައްކާއި ވަހުމުން ސަލާމަތްވުންނޫންގޮތެއް އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް ނެތެވެ.
ދީނަށް ލޯބިކުރާ މީހަކުނަމަ ކުދިކުދި ކަންކަމާއިމެދު ސަމާލުވުން މުޙިއްމެވެ. އެއީ ޝައިތާނުން ހަމަ މަގުން ބޭރުކުރަށްޓަކައި ފުރަތަމަ ކުރުވާނީ ކުޑަކަމެކެވެ. ދެން އެފަދަ އަމަލުތައް ގިނަކުރުވާ އެމީހެއްގެ އީމާންކަން ބަލިކަށިކުރުވައެވެ.


މިގޮތުން މިތަނުގައި ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ނަންގަނެވިގެންވާ ބޭކަލެއްގެ ވާހަކަ ލިޔެލާނަމެވެ. އާދެ! އިބިލީހާއި އެބޭކަލަކާއިމެދު ހިނގި ހާދިޘާއެއްގެ ވާހަކައެވެ. މިވާހަކަ މިލިޔަނީ އިބުން ކަޘީރުގެ ގިސަސުލް އަންބިޔާއިގެ އިނގިރޭސި ތަރުޖަމާކަމަށްވާ ސްޓޯރީސް އޮފް ޕްރޮފެޓްސްގައި ވާގޮތައް އެބޭކަލެއްގެ ތަޢާރަފާއިވެސް އެއްކޮށެވެ. އެއީ އެއިން ކިޔާމީހަކަށް ފައިދާއެއް ކުރާނެކަމުގެ އުއްމީދުގައިއެވެ.


ސޫރަތުލް އަންބިޔާގައި މާތް ﷲ ރުއްސުންލެއްވި އައްޔޫބުގެފާނުގެ ވާހަކަޔަށްފަހު ވަހީކުރެއްވިއެވެ.
وَإِسْمَاعِيلَ وَإِدْرِيسَ وَذَا الْكِفْلِ كُلٌّ مِنَ الصَّابِرِينَ (85) وَأَدْخَلْنَاهُمْ فِي رَحْمَتِنَا إِنَّهُمْ مِنَ الصَّالِحِينَ (86)
"އަދި އިސްމާޢީލްގެފާނާއި، އިދުރީސްގެފާނާއި، ޒުލް-ކިފުލްގެފާނު ހަނދުމަކުރާށެވެ! އެއިން ކޮންމެ ބޭކަލަކުވަނީ، ކެތްތެރިންގެ ތެރެއިންނެވެ. އަދި އެބޭކަލުން ތިމަންރަސްކަލާނގެ ރަޙުމަތުގެ ތެރެޔަށް ވެއްދީމެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، އެބޭކަލުންވަނީ، ސާލިޙުންގެ ތެރެއިންނެވެ."


އަދިވެސް ޞާދު ސޫރަތުގައި އައްޔޫބުގެފާނުގެ ވާހަކަޔަށްފަހު ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ.
وَاذْكُرْ عِبَادَنَا إبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ أُولِي الْأَيْدِي وَالْأَبْصَارِ (45) إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ بِخَالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ (46) وَإِنَّهُمْ عِنْدَنَا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيَارِ (47) وَاذْكُرْ إِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَذَا الْكِفْلِ وَكُلٌّ مِنَ الْأَخْيَارِ (48)
"އަދި ތިމަންރަސްކަލާނގެ އަޅުން ކަމުގައިވާ އިބުރާހީމްގެފާނާއި، އިސްޙާޤުގެފާނާއި، ޔައުޤޫބުގެފާނު ހަނދުމަކުރައްވާށެވެ! (އެބާކަލުންނީ) ހެޔޮ ޢަމަލު ކުރެއްވުމަށް ބާރުގަދަ ބުއްދީގެ އަހުލުވެރިންނެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންރަސްކަލާނގެ އެބޭކަލުން ސާފު ޚަޞީލަތަކުން މާތްކުރައްވައި، ޚިޔާރުކުރެއްވީމެވެ. އެއީ އާޚިރަތް ހަނދުމަކުރެއްވުމެވެ. އަދި ހަމަކަށަވަރުން، އެބޭކަލުންވަނީ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ހަޟްރަތުގައި ޚިޔާރުކުރައްވާފައިވާ ހެޔޮލަފާ ބޭކަލުންގެ ތެރެއިންނެވެ. އަދި އިސްމާޢީލްގެފާނާއި، އަލް-ޔަސަޢުގެފާނާއި، ޒުލް-ކިފުލްގެފާނު ހަނދުމަކުރައްވާށެވެ! އެހުރިހާ ބޭކަލުންވަނީ ހެޔޮލަފާމީހުންގެ ތެރެއިންނެވެ."


މިގޮތައް ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި އެކަލޭގެފާނުގެ ނަން އެހެން ރަސޫލު ބޭކަލުންގެ ނަންފުޅުތަކާއިއެކު ގެންނަވާފައިވުމުން ފެންނަނީ އެކަލޭގެފާނަކީވެސް ރަސޫލެއް ކަމަށެވެ. މާތް ﷲ އެ ހުރިހާ ބޭކަލުންނަށް ސަލާމްލައްވާ ފާނދޭވެ. މިއީ އެންމެ މަޝްހޫރުގޮތެވެ.

އެހެނަސް އަނެއްބައި ބޭކަލުން ވިދާޅުވަނީ އެއީ ރަސޫލެއް ނޫންކަމަށެވެ. އެހެނަސް ސާލިހު، އަދުލުވެރި ވިސްނުންތެރިއެއް ބޭކަލެއްކަމަށެވެ.


މުޖާހިދުގެ ފަރާތުން އިބުން ޖަރީރުއާއި އަބޫ ނާޖިހު ރިވާކުރައްވާ ގޮތުގައި އެއީ ރަސޫލެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް އެއީ ހެޔޮލަފާ ސާލިހު ބޭކަލެކެވެ. އަދި އެގައުމުގެ މީހުންނަށް ﷲގެ މަގަށް މަގުދެއްކުމަށާއި އެމީހުންގެ މެދުގައި އަދުލު އިންސާފު ގާއިމުކުރުމުގެ ޒިންމާ ނެންގެވި ބޭކަލެއްކަމަށެވެ. ޒުލް ކިފުލް، ޒިންމާދާރު މީހާއޭ ކިޔުނީ މިސަބަބަށްޓަކައެވެ.


މުޖާހިދުގެ ފަރާތުން އިބުން ޖަރީރުއާއި އިބުން އަބޫ ޙާތިމް ރިވާކުރެއްވިއެވެ:
ސަލާމްލެއްވި އަލް ޔަސްޢަ ބޮޑުވުމުން އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. "ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ހަޔާތުގައި ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ގައުމުގެ މީހުން ބަލަހައްޓާނޭ މީހަކު އައްޔަންކުރަން ތިމަންކަލޭގެފާނު ބޭނުވަމެވެ. އެއީ އެމީހަކު އެހަވާލުވާ މަސައްކަތް ފުރިހަމަ ކުރާގޮތް ބެއްލެވުމަށްޓަކައެވެ." މިހެންކަމުން އެކަލޭގެފާނުގެ ގައުމުގެ މީހުން އެއްކުރައްވައި އެކަލޭގެފާނު ދެންނެވިއެވެ. "ތިމަންކަލޭގެފާނުންގެ ކިބައިން ތިން ކަމެއް ފުރިހަމަ ކުރި މީހަކު، ތިމަންކަލޭގެފަނު އެކަމަށް އައްޔަން ކުރައްވާނަމެވެ. އެ ތިންކަމަކީ: އެމީހަކު ދުވާލުގައި ރޯދަ ހިފަންވާނެއެވެ. އަދި ރޭގަނޑުގައި ރޭ އަޅުކަންކުރަންވާނެއެވެ. އަދި ދުވަހަކުވެސް ރުޅިއައިސްގެން ނުވާނެއެވެ."


މިހެން ވިދާޅުވުމުން އެމީހުންގެ ތެރެއިން ބޭކަލަކު ތެދުވެ ދެންނެވިއެވެ. "އަޅުގަނޑު ތިޔަ ކަންތައްތައް ކުރަމެވެ." އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. "ކަލޭ ހުރިހާ ދުވަހަކު ރޯދަ ހިފައި، ރޭގަނޑު ރޭ އަޅުކަންކޮށް، ރުޅި ނާންނަން ހެއްޔެވެ؟" އެބޭކަލަކު ޖަވާބުގައި ދެންނެވިއެވެ. "އާދޭހެވެ!" އެހެނަސް އެދުވަހު އެކަލޭގެފާނު އެބޭކަލަކަށް ފުރަގަސްދެއްވައިއެވެ. ޖެހިގެން އައި ދުވަހުވެސް އެގޮތައް އެކަލޭގެފާނު ކަންތައްކުރެއްވިއެވެ. އަދި އެ ގައުމުގެ އެންމެން މަޑުން ތިއްބެވެ، ކުރީ ދުވަހު ތެދުވި ބޭކަލު ފިޔަވައެވެ. އެބޭކަލަކު އެފަހަރުވެސް ދެންނެވިއެވެ. "އަޅުގަނޑު ތިޔަ ކަންތައްތައް ކުރަމެވެ." ދެން އެކަލޭގެފާނު އެބޭކަލަކު ހަލީފާއެއްކަމުގައި ހަމަޖެއްސެވިއެވެ.


މިހެން މިކަން ވުމުން އިބިލީސް ޝައިތާނުންކައިރީ ބުންޏެވެ...

އިތުރަށް ވިދާޅުވޭ...

13 May 2010

މި ނުކިޔާށެވެ!

ހުސައިން އަފީފު


އިންސާނީ ތަބީއަތެވެ. ނުކުރާށޭ ބުނާކަމެއް ކޮއްލާނެއެވެ. ކުރާށޭ ބުނާކަމެއް ނުކޮށް ދޫކޮއްލާނެއެވެ. މިއީ އާ ކަމެއް ނޫނެވެ. ބައްލަވާށެވެ. ސުރުހީގައި ބޮޑު އަކުރުން ނުކިޔާށޭ އޮތަސް ހަމަ ތިޔަހުރެ ކިޔާނަގަނީއެވެ. މިކަމުންވެސް އިންސާނުންގައިގައި ހާއްސަ ސިފަތަކެއް ވާކަން ކޮންމެ މީހަކުވެސް ދެނެގަނެވޭނެއެވެ. މިވަރުން ދީނަށް އުޅޭށޭ ބުނީމަ ނޫޅޭން މިއުޅޭ ސަބަބުވެސް އެނގިލައްވާނެއެވެ.

ޝައްކެއްނެތެވެ. ރާއްޖޭގައިވެސް މިފަދައިން ދީނަށް ނޫޅެވޭތޯ ކުރެވެން އޮތްހާ މަސައްކަތެއް ކުރާ މީހުން އެބައުޅޭއޭ ބުންޏަސް މިހާރަކު މީހަކު ހައިރާން ނުވާނެކަން ހަމަ ޔަޤީނެވެ. ކޮންމެއަކަސް ދައްކަން އޮތްވާހަކައަކީ މުޅިއަކުން މިއެއްވެސް ނޫނެވެ.

މައެއް ވަރަށް ލޯބިވާ ދަރިއަކު ހުރެއެވެ. އެ މަންމަ އެ ދަރިފުޅު ހަމަ ސިކުންތުފަޅިއަކަށްވެސް ދުރަކަށް ނުލައެވެ. މިހެން އުޅެނިކޮއް މިވީ ގޮތަކީ ކޮންމެވެސް ގޮތެއް ކުރިމަތިވެގެން މިދަރިފުޅު އެ މަންމަ ގާތުން ދުރުކުރަން ޖެހިއްޖެއެވެ. އެކަމަކު ޓާރސްކް ނެގީ ތިބާއެވެ. މަސައްކަތަކީ އެ މަންމަ ނުރޮއްވާ އަދި ފަހަތުން ދުވެ ކޯޓަށް ދާވަރު ނުކޮށް އެދަރިފުޅު އެއްއަހަރަށް ނަމަވެސް އެ މަންމައާއި ދުރުކުރުމެވެ. ދެން ހަދާނީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ؟

50 ހަކަށް އެޕިސޯޑުގެ ޑްރާމާއެއް ސިކުނޑީ ކުޅެ ނިންމާލައިފީމުތާއެވެ. ދެން އަޑުއަހާށެވެ. ހަމަ ގައިމުވެސް ޕްލެނިން އެންމެންގެވެސް އެއްގޮތެވެ. ކުޑަކޮށް ދުރުކޮއްލުމެވެ. ދެން އެޔައްވުރެ ބޮޑަށެވެ. ދެން އެޔައްވުރެ... މިހެން ގޮސް ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ މޮޅު ޔުނިވާރސިޓީއަކަށް ކިޔަވަން ގެންދާނީއެވެ. އަނހަ! މަންމަޔާ އެކުރީ ހަގީގަތުގައި ދުރެއް ނޫނޭ ބުނާމީހުންވެސް އުޅޭނެއެވެ. އެއީ ލޯބިން ކިޔަވަން ފޮނުވީއެވެ. އެކަމަކު ހަމަ ގައިމު ކުރަން ހަވާލުކުރި މަސައްކަތް ނިމިއްޖެއެވެ. އިތުރަކަށް އެދަރިފުޅު ހުރީ ކުރީ ފަދައިން އެމަންމަގެ އަތް ދަށުގައެއް ނޫންތާއެވެ. އެ ޑްރާމާގެ ފެށޭ ހިސާބުގައި މަންމަ އަތުން އެކުއްޖާއަށް ކާން ދިން ކާންދިނުން އަމިއްލަ އަތަށް ބަދަލުކޮއްލި މަންޒަރު ރީ-ކެޕް ކޮއްލާށެވެ. ހަގީގަތުގައި ދުރެއް ނުކުރެއެވެ. އެކަމަކު އެއީ މައިލް ސްޓޯނެކެވެ. ނުވަތަ ބޮޑު ގޯލަ ޖެހުމަށް ޖެހި ކުޑަ ގޯލައެކެވެ. ނުވަތަ އެޑެކްސެލް އިން ފާސްވާންވެގެން ދިޔަ މަގުމަތީ ސްކޫލުން ހަދައި ފާސްވި އިމްތިހާނެކެވެ.

ނޫނެކޭ ނޫނެކެވެ. މައުލޫއަކީ އަދި މިއެއްވެސް ނޫނެވެ. މަތިން އެއީ ހަމަ އެހެން ޖެހި ބޯޅަތަކެވެ. ދެން މިޖަހަނީ ޕެނެލްޓީއަކުން ބޯޅަ ސިދާ ގޯލައަށެވެ. ރާއްޖޭ އެންމެން ތިބީ މުސްލިމުންގެ ގޮތުގައެވެ. އިސްލާމްދީނުގައި ބަގުޑި ބައްދައިގެން މިތިބީ އިސްވެ ދެންނެވުނު މަންމަ ދަރިގައިގަ ބައްދައިގެން ހުރިވަރަށްވުރެއްވެސް ބާރަށެވެ. "ނަންނެތް" ބޭނުންވަނީ މިދީން ދިވެހިން އަތުން އަތުލާށެވެ. އެކަމަކު އެއްފަހަރަކާ ކުރިންވެސް ކަންކުރި ފަދައިން އަތުނުލެވިގެން މައިލް ސްޓޯން ޖަހާ ފަހަރަކު ސްޓޯނެއް ނަގާ ޖީބައްލަމުން އެހެރަ މަގުން ހިނގާފައިދަނީއެވެ.

މިދަންނަވާ މައިލް ސްޓޯން އަކީ ދިވެހިބަހާއި އިސްލާމް ދީން އޮޕްޝަނަލް މާއްދާއަކަށް ބަދަލުކުރުމެވެ. މިއީ ހަގީގަތުގައި ދިވެހިންނަށް ބިރުވެރި ގޯލެކެވެ. މިބޯޅަ ޖެހިޔަ ނުދޭށެވެ. ފުރަތަމަ އެކުއްޖާގެ މަންމަ ތިބާ އެކުއްޖާއާއި ވާހަކަ ދައްކަންވެސް ނޭދި ހިފަހައްޓާލިނަމަ ކުރިގެ ޓާރސްކް އަކީ "ސަކްސަސްފުލް ފެއިލިއާރ" އަކަށް ވީސްކަން ހުދު ތިބާއަށް ވިސްނޭފަދައިން "ނަންނެ" އަށް އެކަން ވިސްނެއެވެ. އެހެން ހެދިޔަ ނުދޭށެވެ. އިސްލާމް އޮޕްޝަން ވުމީ ދީން އޮޕްޝަން ވުމެވެ. ދީން އޮޕްޝަންވުމީ ކާފަރުވުމުގެ ފުޅާމަގަށް ގޯޅިއަޅާލުމެވެ. ހޯހޯއެވެ. ދޫނުކުރާށެވެ. ހަމަ ތިބާއަށް ދޭހަވާނެއެވެ. އެނގޭނެއެވެ. މިލިޔާއެއް ނުލިޔާއެއް ކިޔާއެއް ނުކިޔާއެއް ނޭންގުނަސް އިސްލާމް އޮޕްޝަނަލް ކުރުމަކީ ގޯސްކަމެއްކަން އެނގެއެއްނޫންތޯއެވެ.

މަސައްކަތް މިއަދު ފަށާށެވެ. ނޫނީ ވަގުތު ފާއިތުވެދާނެއެވެ. ފިޝަރީސް ކިޔަވައިދޭހެން އަގެއްނެތް މާއްދާއެއްގެ ގޮތުގައި ކިޔަވައިދޭ މާއްދާއެއްގެ ގޮތުގައި އިސްލާމް ވިޔަނުދޭށެވެ. ވަކި ދިވެހި ވާންވެސް ދޫކުރާށެކޭނޫނެވެ. އެއީ މުޅި ސަގާފަތެވެ. އޮތިއްޔާ އޮތްހާވެސް އެއްޗެވެ. އެހެނަސް ދީން މާ މުހިއްމެވެ. ދަރިން ދުނިޔޭގައި އަނިޔާލިބިފައިވާ ބައެއްގެ ގޮތުގައިވުން ބޭބުންނުވާނަމަ އަދި ކައްވަޅުގައި އަމާންކަމާއިއެކު އޮންނަން ބޭނުންނަމަ އަވަހަށް ހަތިޔާރުއަޅާށޭވެ. މިހެންވާން ގައުމު ދޫނުކުރާށެވެ. އަހަރެމެން މިތިބީ ތި ޒުވާނުންނަށް ބޭނުންވެފައެވެ. އެހީވާށެވެ. ގައުމު އެދި ރޮނީ ތިބާގެ އެހީއަށެވެ. ދެފަޅީ ތިބި މީހުނަށް ނުބަލާ އައިސް އެހީވެދޭށެވެ. މިކަން ހުއްޓުވައިދޭށެވެ.

އިތުރަށް ވިދާޅުވޭ...

12 May 2010

މަންމަގެ ޙިދުމަތް


ޔޫސުފް-47

"މަންމާއެވެ. މަންމަގެ ތިބަލިން މިންޖުވިމަކީ އަހަރެންގެ ދުއާއެވެ. މާތްﷲ މަންމައަށް އަވަސް ސިފާއެއް ދެއްވާށިއެވެ. މަންމަގެ ހެޔޮހާލުގައި މަންމަ އާއި ބައްދަލު ވުމަކީ އަހަރެންގެ އެދުމެވެ."
ގުރޭޑު ހަތަރެއްގެ ދިވެހި ގަނޑީގައި މުދައްރިސް ސުވާލެއް ކުރެއްވިއެވެ. މަންމަ އާއި ބައްޕަގެ ތެރެއިން އެންމެ ލޯބިވަނީ ކާކު ދެކެ ހެއްޔެވެ؟ ކުލާހުގެ ކުދިން ވަރަށް ފަސޭހަ ކަމާއެކު ޖަވާބު ދެމުން ގެންދިޔައެވެ. އެއްބައި ކުދިން މަންމައޭ ބުނެއެވެ. އަނެއްބައި ކުދިން ބައްޕައޭ ބުނެއެވެ. އެކުލާހުގައި އިން އަހަރެންގެ އެއްބަނޑު އެއްބަފާ ދައްތަވެސް ވަރަށް ފަސޭހަކަމާއެކު އަހަރެން އެންމެ ލޯބިވަނީ ބައްޕަ ދެކެއޭ ބުނެ ޖަވާބުދީ ނިންމާލިއެވެ.
ނަމަވެސް އަހަރެންނާ އެސުވާލު އަމާޒުވުމުން އަހަރެންނަށް އެރީ ހުއްޓުމެވެ. އަނގަޔަށް އައިހާ ޖަވާބަކީ، ދެމިހުންދެކެވެސް ލޯބިވަނީ އެއްވަރަކަށެވެ. އެދުވަހު އަހަރެންގެ ޖަވާބު ބަދަލުކުރުމަށް މުދައްރިސްކުރި މަސައްކަތް ބޭކާރުވި ނަމަވެސް އަހެރެންގެ ދައްތަދިން ޖަވާބާމެދު އަހަރެން ކުޑަކޮއްވެސް ހައިރާނެއްނުވެއެވެ.

ބައްޕަ ރަށަށް ވަޒީފާ ބަދަލުކުރީ މިގެއަހަރުތަކެއްކުރިންނަމަވެސް، އަހަރެން އެންމެ ކުޑައިރުން ފެށިގެންވެސް ބައްޕަ ވަޒީފާ އަދާކުރައްވަމުން ގެންދެވީ ރަށުންބޭރުގައެވެ. ބައްޕަ ޗުއްޓީގައި ރަށަށް އަންނަވާ ދުވަހަކީ އަބަދުވެސް ޙާއްސަ ދުވަހެކެވެ. އެއާއި ޚިލާފަށް މަންމަ އަބަދުވެސް ލޯކުރިމަތީގައި ފެންނަންހުރެއެވެ. އެ ޙާއްސަވާނީ ކޮންގޮތަކުން ހެއްޔެވެ؟ މީގެ އިތުރުން ބައްޕަ އަބަދުވެސް ރަނގަޅު ކަމަށް ފެނެއެވެ. މަންމަ ބައްޕަގެ މައްޗަށް ޙާއްސަވާން ކުރީ ކޮންކަމެއްހެއްޔެވެ؟

މިސުވާލަކީ، އަހަރެންނަށް ޖަވާބު ލިބުމަށް އަހަރުތަކެއްނެނގި ސުވާލެކެވެ. ރާއްޖޭން ބޭރުން ކިޔަވަން ފެށިހިސާބުން އަހަރެންގެ ހަޔާތުން އެތަށް ކަމެއް އުނިވެއްޖެކަން އިހުސާސް ވިއެވެ. ތިންއަހަރު ފަހުންވެސް އެގެއްލުންތަށް ފޫނުބެއްދުނެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ އަހަރުން ފެށިގެންވެސް ބައެއް ދުވަސް ދުވަހު ނުހޭލެވިގެން ކުލާސްތައް ގެއްލެއެވެ. އަދިވެސް އެކަންތަށް މުޅިން ހައްލު ނުވެއެވެ. ކޮލެޖް ކެންޓީން ބަންދުވެއްޖެއްޔާ ބިސްކޯދާ ސޯޑާއިން ފުއްދާލުމަކީ މިއަދު އަހަރެންނަށް އާކަމެއްނޫނެވެ. ހެނދުނު ބަނޑަށް އެއްޗެއްނުލާ ކުލާހަށް ދިޔުމުގެ ސަބަބުން ކުލާހުގެ ފައިދާ އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ނުހިފުމަކީ މަދުން ވާކަމެއްނޫނެވެ. އެއްޗެހި ދޮވުމަކީ ކުރަން ބުރަ މަސައްކަތްތަކުގެ ލިސްޓަށް އެރީ އެކަން އަމިއްލައަށް ކުރަން ޖެހުނު ދުވަހުން ފެށިގެންނެވެ.

އަހަންނަށް އެނގޭހާވެސް ކަމަކީ މިހުރިހާ ކަމެއްވެސް މީގެ ތިންއަހްރު ކުރިން ވަރަށް ތަފާތު ކަމެވެ. ބާރަ އަހަރު ރަށު ސުކޫލުގައި ކިޔެވީމެވެ. ބަލިވެގެންނޫނޫ ކުލާހެއް ނުގެއްލޭތާނގައި ގަނޑިޖެހުނު ދުވަހުގެ އަދަދަކީ ސުމެކެވެ. ހަމައެކަނި ސަބަބަކީ މަންމަ އަބަދުވެސް އަހަރެން ގަޑިޔަށް ބަރާބަރަށް ހޭލައްވާތީއެވެ. އޭރު ދުވަހަކުވެސް ބަނޑުހައިވެގެން ހުންނާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ސުކޫލަށް ދިޔުމުގެ ކުރިން ސައިތަށްޓެއް ނަމަވެސް ބޯލުމަށް ބުނާބުނުމަކީ މަންމަގެ ކޮންމެ ދުވަހެއްގެ އާދައެވެ. މަންމަގެ މީރު ކެއްކުންތަށް އޭރުލިބި ލިބި ހުރީތީ އެއީ މާ ޙާއްސަ އެއްޗެކޭ ހިޔެއްނުވެއެވެ. ބަލި އެނދުގައި އޮވެވެސް ކާގަނޑިއަށް ކާން ހަނދާ ހެދުން އެއީ މާބޮޑު އެއްޗަކަށް އަހަރެން ނުހަދަމެވެ. ހަފްތާއަކު ދެދުވަހު ދޮންނަ އަންނައުނުތަށް އެއީ އަހަރެންގެ ސަމާލުކަމަށް އައި ކަމެއްނޫނެވެ.

މަންމަގެ ޙިދުމަތްތަކާ ބެހޭގޮތުން ފޮތެއްލިޔެލުމަކީ އުދަނގޫކަމަކަށް ވާނެއެކޭ މިއަދު އަހަރެންނެށް ނުބުނާނަމެވެ. އަދިވެސް މަންމައެއްގެ ޙިދުމަތް އެންމެ ފުރިހަމައަށް އަހަންނަށް އިހުސާސް ނުކުރެވިދާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް އަހަރެންނަށް ޔަޤީންވާ އެއްކަމެއް އެބައޮތެވެ. މަންމައެއްގެ ރޯލު އަދާކުރުމަކީ ފަސޭހަކަމެއްނޫނެވެ. އެއީ ހިތްވަރުހުރި ކެއްތެރިއަކަށްނޫނީ ވާނެކެމެއްނޫންކަން އަހަންނަށް ހަމަ ޔަޤީނެވެ. ފިރިހެނަކަށްވެ ހުރެނަމަވެސް މިހެން މިބުނީ މިއީ ހަޤީގަތަށްވީމައެވެ.

އިތުރަށް ވިދާޅުވޭ...

08 May 2010

އެހެނެއްކަމަކު އުމަރުގެ ރައްބު އަހަރެމެން ދެކެވޮޑިގެންވެއެވެ!

ހުސައިން އަފީފު

ދުވަސްވަރަކީ ހުލަފާ ރާޝިދުންގެ ދެވަނަ ޚަލީފާ އުމަރު ބުން ހައްތާބުގެ ހަލީފާކަމުގެ ދުވަސްވަރެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ، އެކަލޭގެފާނު ހިލާފަތާއި ހަވާލުވުމަށްފަހު ވަރަށް ގިނައިން ރޭގަނޑު ވަގުތުގައި މީސްތަކުންގެ ހާލު ބައްލަވައި އެބައިމީހުނަށް ބޭނުންވާ ކަންކަން ފުއްދަވައި ދެއްވަން ނުކުމެވަޑައިގެން މަގުމަތީގައި ހިންގަވާ އުޅުއްވި މާތް ސަހާބީއެވެ. މިހެން ނުކުތް އެއްރެއެވެ...

އެކަލޭގެފާނާއިއެކު އެރޭ ހާދިމަކުވެސް ވިއެވެ. މިހެން ހިނގަވަމުން ގޮސް އެދެބޭކަލުން ވަރުބަލިވުމުން ގެއެއްގެ ކައިރީ ވަރުބަލި ފިލުވައިލާން މަޑުކޮއްލިއެވެ. އެވަގުތު އެދެބޭކަލުންނަށްވެސް އެގޭތެރެއިން މުސްކުޅި އަންހެނަކު ދައްކަމުން ދިޔަ ވާހަކަ ވަރަށް ރަނގަޅަށް ސާފުކޮއް އިވިވަޑައިގަތެވެ. އެއިރު އެ މުސްކުޅި އަންހެންމީހާ ދިޔައީ އޭނާގެ އަންހެންދަރިފުޅަށް އޭގެ އަނެއްދުވަހު ވިއްކަން ބަހައްޓާފައި ހުރި ކިރު އެއްޗަށް ފެންއެޅުމަށް އަމުރުކުރަމުންނެވެ. އެވަގުތު އެ އަންހެން ދަރިފުޅު އެކަމާ އިންކާރު ކުރިއެވެ. އަދި ބުންޏެވެ. "ހަމަ ކަށަވަރުން މުއުމިންގެ ޚަލީފާވަނީ މީހަކު ފޮނުވާ ކިރަށް ފެންއަޅާ އެއްކުރުން އެއީ މަނާކަމެއްކަމަށް އިއުލާން ކޮއްފައެވެ." (މިތާނގައި ކިރު މާނަކުރަނީ ވިއްކާ ކިރަށެވެ، އަމިއްލަ ބޭނުމަށް ބަހައްޓާ ކިރަކަށް ނޫނެވެ).
އެމަންމަ ރުޅި ނައިކަމުގައިވީނަމަވެސް އެ މަންމަގެ ބަސް ގަބޫލުކޮށް ފެން އެޅުމަށް ދިޔައީ ތަކުރާރުކޮށް އެދެމުންނެވެ. ދެންވެސް ގަބޫލުނުކުރުމުން އެމަންމަ ބުންޏެވެ. "މިހާރު އުމަރުގެފާނު ކޮބައިހެއްޔެވެ؟ ހަމަ ގައިމު އުމަރުގެފާނަށް އަހަރެމެންނެއް ފެނިވަޑައެއް ނުގަންނަވާނެއެވެ." އެހިނދު އެ ތެދުވެރި އަންހެން ދަރިފުޅު ބުންޏެވެ. "އުމަރުގެފާނަށް އަހަރެމެން ފެނިވަޑައިނުގަންނަވަނީނަމަ ކަމުގައިވަނީނަމަ އުމަރުގެފާނުގެ ރައްބު އަހަރެމެން ދެކެވޮޑިގެންވާނެއެވެ." މިއަޑު އިވިވަޑައިގަނެ އެ އަންހެން ކުއްޖާގެ އީމާންކަމާއި ތެދުވެރިކަމުގެ މައްޗަށް އުމަރުގެފާނު ވަރަށް އުފާވެވަޑައިގަތެވެ.

ޖެހިގެން އައިދުވަހު އެއަންހެން ކުއްޖާއާއި ބެހޭ ގޮތުން އެކަލޭގެފާނު ސުވާލުކުރެއްވިއެވެ. އަދި އެ ކުއްޖާއަކީ ކާކު ކަން އެނގިވަޑައިގަތެވެ. އަދި އެއީ ކައިވެނި ނުކުރައްވާ ހުރި ކުއްޖެއްކަންވެސް އެނގިވަޑައިގަތެވެ. ދެން އެކަލޭގެފާނު، އެކަލޭގެފާނުންގެ ދަރިކަލުން އާސިމް (رضي الله عنه) އާއި އެކުއްޖާއާއި ކައިވެނިކޮއްދެއްވިއެވެ. އެ އަންހެން ކުއްޖަކީ އުއްމު އައްމާރާ ބިންތި ސުފްޔާން ބިން އަބުދު ﷲ އައް-ތަޤަފީއެވެ. މާތް ﷲ އެދެކަބަލުންގެ ކައިވެނީގައި ބަރަކާތް ލައްވައި އެދެކަބަލުންގެ ކާފަދަރިއަކު ހެޔޮލަފާ އަދުލުވެރި ވެރިއެއްކަމުގައި ލެއްވިއެވެ. އާދޭހެވެ! އެއީ އުމަރު ބުން އަބްދުލް އަޒީޒެވެ.

އަހަރެމެން މިއަދު ވިސްނާލަންވީ އަހަރެމެންގެ އީމާންކަން ހުރީ މިފަދައިންތޯއެވެ؟ އަހަރެމެންނަށް މިއަދު ވާގޮތަކީ ވަރަށް ނަމާދުކޮށް ހެޔޮއަމަލުތަކުގައި މަޝްޢޫލުވެ އުޅެމެވެ. ނަމަވެސް މީސްތަކުންގެ ލޯމަތިން ގެއްލި އެކަނިވެ ނުބައިކަމެއް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބުމުން ނުކޮށެއް ދުލެއް ނުކުރެވެއެވެ. ތަޤްވާވެރިކަމާއި ތެދުވެރިކަމުގެ ކަންފުޅެއްވެސް އަހަރެމެން ގަޔަކު ނުހުރެއެވެ.

ވިސްނާލަބަލާށެވެ! މަންމަމެން ލޯމަތީ ފެންނަން ހުންނައިރު، ބައްޕަކައިރީ އުޅޭއިރު، ބުނަން ނުކެރޭ ހުތުރު ކިހާ ބަހެއް އެމީހުން ނެތް ތަންތާ ކިޔަމުތޯއެވެ. ޝައިހަކު ފެންނަން ހުންނައިރު ބަލަން ނުކުރޭ ކިހާ ތަނަކަށް އެމީހަކު ނެތުމުން ބެލޭހެއްޔެވެ؟ މީހަކު ހުންނައިރު ކުރަންނުކެރޭ ކިހާކަމެއް އެކަނިވުމުން ކުރެވޭ ހެއްޔެވެ؟ ނަމަވެސް ހިތާމައަކީ އެހުރިހާ ވަގުތެއްގައިމެ ގަދަ ކީރިވަންތަ އެންމެހާކަމެއް މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވާ ބައްލަވާ ވޮޑިގެންވާ އިލާހު ތިމަންނާއަށް ބައްލަވާ ވޮޑިގެންވޭ ހިތަށް ނާންނާތީއެވެ. ނުވަތަ އަޔަސް ބިރު ނުގަނެވޭތީއެވެ. ތަޤްވާވެރިން ކަމުގައި ނުގުނޭތީއެވެ!

މާތް ﷲ އުއްމަތް އެކަތިގަނޑަކަށް ހައްދަވައި އަހަރެމެންތެރޭގައި ބައިބައިވުން ނައްތާލައި ތަޤްވާރެރި ސާލިހް އަޅުންތަކެއްކަމުގައި އަހަރެމެން ލައްވާންދޭވެ. އާމީން!

އިތުރަށް ވިދާޅުވޭ...